De Barones

In 1997 is De Barones voor het eerst geopend. Het winkelcentrum naar ontwerp van Kraaijvanger Architects bestond uit een passage met twee bouwlagen, de begane grond en de eerste etage, die te bereiken is met trappen en een roltrap. Buiten de passage zijn ook nog vijf winkels te vinden, die eveneens deel uitmaken van het winkelcentrum. Er zijn vier in- en uitgangen. Er zijn in- en uitgangen aan de Lange Brugstraat, Karrestraat en de Nieuwstraat. De Barones heeft een belangrijke impuls gegeven aan de versterking en de regionale functie van het winkelapparaat van Breda.

Sinds 2010 is er echter een structurele leegstand van een toenemend aantal winkelruimtes. Na de faillissementen van boekhandel Polare en Free Record Shop in 2014 staat ongeveer 40% van het winkeloppervlak leeg. In 2016 sloot V&D haar deuren in de Barones.

De sterk veranderde retailmarkt maakte het noodzakelijk het winkelcentrum een krachtige impuls te geven om weer klaar te zijn voor de komende decennia. Daarom zijn in 2015 plannen naar ontwerp van architectenbureau Rijnboutt ontwikkeld waarin grotere winkels zijn gecreëerd, door de ruimtes op de etage en begane grond samen te voegen. Hierdoor zijn de roltrappen in de passages verdwenen en is er ruimte voor een centraal plein met eigentijdse horeca ontstaan.[1].

De Baronie van Breda is sinds de 16e eeuw de gebruikelijke naam voor de heerlijkheid Breda. In topografische aanduidingen kwam deze naam ook veelvuldig voor. De heerlijkheid veranderde nogal eens van eigenaar, waarna de nieuwe heer en zijn naam op de voorgrond stonden. Een kleindochter van een Heer van Breda, Johanna van Polanen, trouwde als erfdochter met graaf Engelbrecht I van Nassau-Dillenburg, door welke verbintenis de Nassaus in de Nederlanden hun entree maakten.
Het winkelcentrum zou nu een verwijzing naar haar zijn, maar dat is eigenlijk een anachronisme: in Johanna's tijd (eerste helft vijftiende eeuw) was de titel baron nog nieuw en weinig gebruikelijk. Bovendien waren de echtgenotes van de adellijke heren minder prominent. De enige Vrouwe van Breda die zelf naam heeft gemaakt was de Spaanse markiezin Mencia de Mendoza, echtgenote van graaf Hendrik III van Nassau. Alles bijeen is er weinig reden om speciaal Johanna van Polanen of zelfs haar voorgeslacht in dit project te gedenken. Dan had het gebouw ook beter 'Vrouwe Jehenne' genoemd kunnen worden. Maar wie had dan geweten wie dat was? Het zou ook niet geklonken hebben. 'Huis van Polanen' had dan misschien beter gekund, maar ook dat zou geen erg bekende klank hebben gehad. Van de andere kant vond men het toch ook te gewaagd om het gebouw te vernoemen naar de toenmalige nieuwe heren, de Nassaus, of naar het Huis van Oranje, hoewel een naam als Nassauhof hier eigenlijk voor het grijpen lag. Bij de gekozen naam is alles bij elkaar dus niet zozeer sprake van een vernoeming, maar meer van een knipoog naar de geschiedenis.

• Officiële website De Barones

Zie de categorie Barones, Breda van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.