Coca-Cola

Coca-Cola is een merk cola. Het is een suikerhoudende koolzuurhoudende frisdrank die wordt verhandeld door The Coca-Cola Company. Het is sinds 1893 als handelsmerk geregistreerd. Inmiddels zijn het logo, de flessen en de drank samen een wereldwijd bekend icoon voor de Amerikaanse levensstijl.

Coca-Cola
Onderdeel vanThe Coca-Cola Company
Onderdeel sinds1893
Oprichting1886
Oprichter(s)John Pemberton
HoofdkantoorAtlanta
Motto of slagzinTaste the feeling
Websitecoca-cola.com
Portaal    Economie

Geschiedenis

Advertentie uit 1886, het jaar dat Coca-Cola is bedacht
Reclame op de voorpagina van American Druggist Magazine, 22 oktober 1900
Coca-Cola in Nepal

Coca-Cola is bedacht in 1886 door de apotheker John Pemberton die eerder een variant op de destijds populaire alcoholische Vin Mariani ontwikkelde die hij Pemberton's French wine coca noemde. Nadat in Pembertons thuisbasis Atlanta in 1886 een verbod op alcoholische dranken was uitgevaardigd, verving hij de wijn door een extract van kolanoten. Om de bittere smaak van de kolanoten te neutraliseren voegde hij er suikersiroop aan toe en noemde het drankje Coca-Cola. Het werd verkocht in kruikjes en moest worden aangelengd met water. Toen men de siroop ging mengen met koolzuurhoudend water ontstond de prikkelende drank met de kenmerkende colasmaak.

Het idee om de drank Coca-Cola te noemen komt van Pembertons zakenpartner Frank Robinson. De zwierige letters op de verpakking zijn ook van hem. De fles is pas in 1915 ontwikkeld. De eerste Coca-Colafabriek werd in 1894 geopend in Vicksburg, Mississippi. In het begin was Coca-Cola enkel in karretjes langs de weg te koop, voor een nickel (5 dollarcent).

Coca-Cola is in de meeste landen ter wereld te koop, met uitzondering van Cuba en Noord-Korea.[1] Overal past de producent zijn marketingstrategieën met grote volhardendheid toe. Dit heeft ervoor gezorgd dat het product vaak gezien wordt als het symbool van de Verenigde Staten, zowel als belichaming van de American Dream alsook als symbool van het "Yankee-imperialisme". In 1985 veranderde de maatschappij na bijna een eeuw haar werkwijze. Met veel gedruis werd de "New Coke" gepresenteerd als opvolger van de cola waarmee Amerikanen waren opgegroeid. Het werd een mislukking, en na korte tijd werd het originele product opnieuw op de markt gebracht. De mislukking wordt deels toegeschreven aan de reactie van concurrent Pepsi, die zich na de presentatie van New Coke had uitgeroepen tot overwinnaar in de "Cola-oorlog".[2]

Coca-Cola in Nederland

Tijdens de Olympische Spelen van 1928 was Coca-Cola voor het eerst in Nederland verkrijgbaar. Het eerste verkooppunt was een kraampje op het terrein van het Olympisch Stadion in Amsterdam.

In 1930 werd te Amsterdam de 'N.V. Nederlandse Coca-Cola Maatschappij' opgericht, waarmee deze merklimonade haar intrede deed op de Nederlandse markt. In eerste instantie was er een ander frisdrankmerk in Nederland, Noca Nola. Pas nadat Noca Nola was overgenomen door Coca-Cola (in 1937), was de gehele Nederlandse markt beschikbaar.

Tot 1940 waren er in Nederland twee fabrieken, in Rotterdam en in Amsterdam. De siroop voor het maken van de frisdrank kwam in vaatjes uit Amerika. De fabriek in Rotterdam werd in mei 1940 verwoest.[3] In 1945 werd de 'N.V. Nederlandse Coca-Cola Maatschappij' opgevolgd door 'The Coca-Cola Export Corporation (Holland Branch)'. In 1951 opende de NV Bottelo aan de Van Deventerstraat te Schiedam een nieuwe bottelinrichting. Sinds het jaar 2000 staat de enige Nederlandse fabriek van Coca-Cola in Dongen. Die is een erfenis van de familie Van Tuijn. Hubertus van Tuijn kwam in 1897 naar Dongen om bier te brouwen. Zoon Harry bekwaamde zich in het maken van limonade (Perla) en kleinzoon Hein maakte het familiebedrijf groot met de limonade Exota gazeuse. In 1949 haalde Hein de licentie voor de productie van Coca-Cola uit Amerika. In de jaren vijftig maakte hij in de fabriek op de Wildert Exota en Coca-Cola, gebotteld in flessen van zijn eigen glasfabriek (nu Ardagh).

Het hoofdkantoor van Coca-Cola Nederland en Coca-Cola Enterprises Nederland is gevestigd in Rotterdam.

Coca-Cola in België

Twee verschillende ondernemingen

In België zijn twee verschillende ondernemingen actief onder het logo van Coca-Cola. Coca-Cola Services maakt deel uit van The Coca-Cola Company en werkt zo mee aan de wereldwijde merk-marketing (inclusief sponsoring) enerzijds en de productie en verkoop van de siroop die aan de basis ligt van de drankjes anderzijds. Daarnaast is in België een bottelaar actief (Coca-Cola European Partners Belgium[4]) die zich toespitst op de productie en verkoop van het afgewerkt product: de blikjes, flesjes enz. De bottelaar koopt dus de siroop van Coca-Cola Services, voegt water en CO2 toe en verkoopt die dan via diverse distributiekanalen aan de eindgebruiker. Coca-Cola European Partners, voor 19% eigendom van The Coca-Cola Company, is actief in dertien Europese landen. In het begin van het millennium behoorde de Belgische bottel-activiteit nog tot een dochteronderneming van The Coca-Cola Company die actief was in een deel van West-Europa en Noord-Amerika. Zowel Coca-Cola Services als Coca-Cola European Partners hebben hun Belgisch hoofdkantoor in Anderlecht.

Geschiedenis

De eerste Coca-Cola-bottelarij werd geopend in Sint-Truiden. Vanaf 1946 waren de families Meurice en Grené de eerste filiaalhouders en verdelers. Op 1 april 1947 werd de Limburgse Moderne Bottelarij (Limobo) opgericht door de families aan de Tiensesteenweg. Pas in 1949 was de fabriek klaar voor productie en begonnen zij met het bottelen van cola in de Spoorwegstraat. In 1952 verhuisde deze fabriek naar de Gazometerstraat. Daar zou ze blijven bestaan tot 1974. De volledige onderneming is toen verhuisd naar het industrieterrein in Hasselt.[5]

In Antwerpen is het bezoekerscentrum Coca-Cola Visitors Center te vinden. Door middel van rondleidingen wordt uitleg gegeven over de geschiedenis van Coca-Cola en Coca-Cola Belgium.

In Anderlecht is het Coca-Cola Service Center gehuisvest. Dit is op wereldniveau het op één na grootste innovatiecentrum van Coca-Cola. Zij verzorgen de communicatie en marketing.

In totaal zijn er zeven vestigingen in België. Een achtste vestiging in Luxemburg maakt ook deel uit van Coca-Cola Belgium. De vestigingen zijn te vinden in Anderlecht, Gent, Antwerpen, Londerzeel, Hasselt, Heppignies, Chaudfontaine en Howald (Luxemburg).

Door centralisatie en reorganisatie zijn heel wat filialen en fabrieken verdwenen. Zo waren er vroeger ook fabrieken in Sint Denijs Westrem,Roeselare en Sint-Truiden. In Oostkamp was een distributie-en salescenter.

Fles

De oorspronkelijke ontwerpopdracht voor de colafles specificeerde dat de fles zelfs in het donker herkend moest kunnen worden, en tevens dat een gebroken fles nog steeds als een colafles herkenbaar moest zijn. De opdracht werd toegewezen aan The Root Glass Company in Terre Haute, Indiana. De fles werd in 1915 door de glasblazer Earl R. Dean ontworpen en op 16 november 1915 werd het ontwerp gepatenteerd op naam van zijn chef, Alexander Samuelson.

Dean bestudeerde de vorm van kolanoten en cocabladeren, de ingrediënten van Coca-Cola, met de bedoeling de vorm van de fles daarop te baseren. In de Encyclopædia Britannica stuitte hij op een afbeelding van een cacaopeul, die de rondingen en vormen had die hij beter voor zijn doel geschikt achtte dan die van kolanoot of cocaplant. Hij nam van de cacaopeul de karakteristieke bolvorm over, evenals de verticale groeven.

Coca-Cola heeft ook de herkenbare flesvorm geregistreerd als handelsmerk in 1960. De blikjes verschenen voor het eerst in 1955. Het logo op het blikje werd aangepast. Het staartje dat door het logo heen gaat was voorheen een boog, en nu heeft het de vorm gekregen van het flesje.

Ingrediënten

Coca-Colafabriek. 8 januari 1941, Montreal, Canada.

De naam Coca-Cola is afkomstig van de cocaplant voor het stimulerende effect en kolanoten voor de smaak. De samenstelling van Coca-Cola is geheim, maar in elk geval bestaat het uit:

  • koolzuurhoudend water voor de prik maar ook als conserveringsmiddel en smaakversterker.[6]
  • fructosestroop of sacharose als zoetstof. Het etiket vermeldt alleen "suikers", 10,6 gram per 100 ml.
  • E338: fosforzuur als smaakversterker en conserveringsmiddel.[7][8][9]
  • E150d: Sulfiet-ammoniakkaramel als kleurstof; dit geeft de frisdrank zijn karakteristieke bruine kleur.[7][10] Mensen die allergisch zijn voor sulfiet kunnen dan ook lichamelijke klachten ondervinden na het drinken van Coca-Cola.
  • cafeïne, 0,1 gram per liter.[7][11]
  • arabische gom.
  • kolanoten. Kolanoten zijn een belangrijke bron van cafeïne.[12][13] Vanaf 1905 werd de hoeveelheid cafeïne verminderd. Het cafeïnegehalte is nu beduidend minder dan dat van koffie en thee. Er bestaat ook een variant geheel zonder: cafeïnevrije cola.
  • cocabladeren: Er wordt gebruikgemaakt van Peruaanse cocabladeren na extractie van de cocaïne.[13][14] Voor The Coca-Cola Company is een uitzondering onderhandeld op het VN-handelsverbod op de handel in cocabladeren.[15] De geëxtraheerde cocaïne wordt dan doorverkocht voor gebruik als lokaal anestheticum door KNO-artsen.[16] Hoewel Coca-Cola de aanwezigheid van gedecocaïniseerde cocabladeren vermeldt op hun website, weigeren woordvoerders bij navraag commentaar te leveren op de aanwezigheid van gedecocaïniseerde cocabladeren in Coca-Cola.[15][17] Tot 1905 werden de bladeren niet gedecocaïniseerd, en bevatte Coca-Cola dus cocaïne.[12] Pemberton nam dit idee over van het Franse drankje Vin Mariani, dat eveneens coca-extract bevatte.

Cola wordt gekleurd met karamel. Bij de productie van de karamel, waarbij sulfieten en ammoniak worden gebruikt, komt 4-methylimidazool (4-MEI) vrij. Dit is een van de stoffen die ontstaan bij het bakken of roosteren van voedsel. Volgens Amerikaans onderzoek zou het bij muizen en ratten kankerverwekkend zijn.[18][19] Om de hoeveelheid binnen te krijgen waarvan de knaagdieren ziek werden, zou men volgens de Amerikaanse keuringsdienst FDA dagelijks meer dan 1000 blikjes cola moeten drinken. De Amerikaanse staat Californië heeft desondanks de fabrikanten van cola verplicht een gezondheidswaarschuwing op de blikjes te zetten. Om dat te voorkomen heeft The Coca-Cola Company in maart 2012 zijn fabrikanten gevraagd de hoeveelheid 4-MEI te verlagen. Ook concurrent Pepsi heeft dat gedaan.[20][21][22]

Geheim ingrediënt

Coca-Cola zou een geheim ingrediënt bevatten. Volgens de legende weet niemand, uitgezonderd een heel beperkte groep mensen, welk bestanddeel dit is. Er wordt ook gezegd dat dit de reden is waarom andere fabrikanten de smaak van Coca-Cola niet volledig kunnen kopiëren. Diverse bronnen vermelden dat, in elk geval in de oude Coca-Colarecepten,[23] dit bestanddeel bestond uit een mengsel van alcohol, sinaasappelolie, limoenolie, muskaatolie, korianderolie, kaneelolie en oranjebloesemolie. Doordat de concentratie van etherische oliën voor de voedingsmiddelenindustrie de afgelopen eeuw sterk is toegenomen, is de exacte mengverhouding zoals deze tegenwoordig mogelijk wordt toegepast onbekend.

Op 11 februari 2011 berichtte het Amerikaanse radioprogramma This American Life dat het geheime recept voor Coca-Cola mogelijk te zien was op een foto in het Amerikaanse dagblad The Atlanta Journal-Constitution van 18 februari 1979. De foto toonde een met de hand geschreven recept in het opengeslagen notitieboekje van Pembertons beste vriend, apotheker R.R. Evans, in 1979 in bezit van apotheker Everett Beal, dat mogelijk het originele recept was. Coca-Cola ontkende echter dat het geheim hiermee was uitgelekt.[24][25][26][27]

Zuurgraad

Coca-Cola is zeer zuur, met een pH-waarde van ongeveer 2,6.[28] Door de toevoeging van veel suiker wordt dit voor de menselijke smaak gemaskeerd. Deze hoge zuurtegraad heeft een negatieve invloed op het tandglazuur.

Mythes over Coca-Cola

Cola light en Mentos

Rond Coca-Cola zijn veel verhalen in omloop gekomen, voornamelijk broodjeaapverhalen. Een aantal van deze broodjeaapverhalen zijn:

  • Coca-Cola zou vlekken op kleding op kunnen lossen (ook bloedvlekken verwijderen).
  • Coca-Cola zou donker haar blond maken.
  • Coca-Cola light (in veel landen Diet Coke genoemd) zou een probaat middel tegen diarree of misselijkheid zijn.
  • Eens zou een man in de fabriek in een ketel vol Coca-Cola gevallen zijn en werd slechts zijn gebit teruggevonden, hij zou volledig zijn opgelost.
  • Coca-Cola waaraan men een aspirientje heeft toegevoegd, zou een krachtig afrodisiacum zijn. Volgens een andere lezing zou de combinatie geen afrodisiacum zijn, maar wordt iemand die het consumeert gek of hyperactief.
  • Coca-Cola zou de Kerstman bedacht hebben (Vadertje Vorst bestond al langer, maar Coca-Cola is verantwoordelijk voor de huidige vorm (combinatie van bisschop met pelsjager uiterlijk), naam (Santa Claus, geleend van Sinterklaas) en kleur van de kleding (oorspronkelijk wit, nu Coca-Cola rood)).
  • Als men een verroeste nagel (spijker) in een kom met Coca-Cola legt wordt deze na een paar minuten weer schoon.

De televisieserie MythBusters onderzocht gedurende het eerste seizoen een aantal mythes over de werking van Coca-Cola.

Reclame uit 1894
Tentoonstelling met Coca-Cola artikelen
Amerikaans blikje en flessen
Coca-Cola-kauwgom

Soorten Coca-Cola

NaamVerkocht sindsVerkoop stoptBijzonderheden
Coca-Cola1886Overal in de wereld verkrijgbaar.
Coca-Cola light1983Overal in de wereld verkrijgbaar, behalve in Noord-Korea.
Caffeine-Free Coca-Cola1984Overal in de wereld verkrijgbaar, behalve in Birma, Noord-Korea en Cuba.
Coca-Cola Cherry1985Verkrijgbaar in 36 landen[29]
Coca-Cola Lemon20012005Nog steeds verkrijgbaar in: Afghanistan, Amerikaans-Samoa, Oostenrijk, Australië, België, Brazilië, China, Denemarken, Bosnië en Herzegovina, Finland, Frankrijk, Duitsland, Hongkong, IJsland, Zuid-Korea, Luxemburg, Macau, Maleisië, Mongolië, Nederland, Noorwegen, Réunion, Roemenië, Singapore, Zuid-Afrika, Spanje, Zwitserland, Taiwan, Tunesië, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.
Coca-Cola Vanilla2002Nog verkrijgbaar in: Verenigde Staten, Oostenrijk, Australië, China, Duitsland, Nederland, Zwitserland, Hongkong, Zuid-Afrika, Maleisië, Zweden, Frankrijk, België en Rusland.
Coca-Cola C220042007Was alleen verkrijgbaar in Japan, Canada en de Verenigde Staten.
Coca-Cola Lime2005Alleen verkrijgbaar in België, Nederland, Singapore en Frankrijk.
Coca-Cola Raspberry2000eind 2005Alleen verkrijgbaar in Nieuw-Zeeland.
Coca-Cola Zero2005Overal in de wereld verkrijgbaar, behalve in Myanmar, Noord-Korea en Cuba.
Coca-Cola M52005Alleen verkrijgbaar in Italië, Duitsland, Mexico, Brazilië, Spanje en in Bosnië en Herzegovina.
Coca-Cola Blāk Cherry Vanilla2006midden 2007Vervangen door Vanilla Coke.
Coca-Cola Citra2006Alleen verkrijgbaar in Bosnië-Herzegovina, Japan en Nieuw-Zeeland.
Coca-Cola Blāk20062008Alleen verkrijgbaar in Frankrijk, Tsjechië,[30][31] Verenigde Staten en Canada.
Coca-Cola light Sango2006Alleen verkrijgbaar in Frankrijk en België.
Coca-Cola Orange2007Alleen verkrijgbaar in Gibraltar en Verenigd Koninkrijk.
Coca-Cola light plus2008Verkrijgbaar in verschillende smaken.
Coca-Cola Zero Caffeine Free2010Ook verkrijgbaar in Nederland en België.
Coca-Cola Life2013Verkrijgbaar in Argentinië, sinds januari 2015 ook in Nederland en België.
Coca-Cola Zero Sugar2016Vervangt Coca-Cola Zero.

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

  1. Coca-Cola Ready to “Open Happiness” in Cuba, Panam Post, 2 maart 2015
  2. Coca-Cola, het verhaal', door Frederick Allen. Amsterdam: Forum 1995. ISBN 0-225-1647-4
  3. https://web.archive.org/web/20140306115405/http://www.verhalenvanvroeger.nl/herinnering/675
  4. https://www.cocacolaep.com/investors/our-proposition/key-facts/
  5. Archief Peter Zwaal
  6. Koolzuur. Coca-Cola Nederland (2008). Geraadpleegd op 3 december 2011.
  7. Opgave volgens etiket, december 2011
  8. Fosforzuur. Coca-Cola Nederland (2008). Geraadpleegd op 3 december 2011.
  9. Voedingszuren. Coca-Cola Nederland (2008). Geraadpleegd op 3 december 2011.
  10. Kleurstoffen. Coca-Cola Nederland (2008). Geraadpleegd op 3 december 2011.
  11. Cafeïne. Coca-Cola Nederland (2008). Geraadpleegd op 3 december 2011.
  12. (en) Extracten van de kolanoot worden gebruikt in de geheime recepten van de Coca-Coladrank, vooral vanwege het hoge cafeïnegehalte; bron: Mary Bellis, The History of Coca Cola
  13. (nl) Op de website van Coca-Cola (onder "Gezondheid" → "Zit er cocaïne in Coca-Cola?") wordt vermeld dat "een van de basisingrediënten van Coca-Cola wordt gemaakt uit Zuid-Amerikaanse cocabladeren, maar dit zijn bladeren die zó behandeld zijn dat ze geen cocaïne bevatten. Het tweede basisingrediënt wordt verkregen uit de Afrikaanse kolanoot die cafeïne bevat."
  14. (en) Volgens een artikel uit 2004 in The Washington Times koopt een bedrijf in Maywood, New Jersey circa 100 ton gedroogde Peruaanse cocabladeren per jaar voor The Coca-Cola Company. Een citaat uit dit artikel: "Coke dropped cocaine from its recipe around 1900, but the secret formula still calls for a cocaine-free coca extract produced at a Stepan Co. factory in Maywood, New Jersey. Stepan buys about 100 metric tons of dried Peruvian coca leaves each year, said Marco Castillo, spokesman for Peru's state-owned National Coca Co.". Bron: Benson, Drew (19 april 2004), "Coca kick in drinks spurs export fears", The Washington Times.
  15. (en) De Boliviaanse president Evo Morales heeft zich (in een campagne voor opheffing van het VN-handelsverbod in cocabladeren) beklaagd over het feit dat het gebruik van cocabladeren alleen voor The Coca-Cola Company legaal is, maar niet voor andere consumenten- en medicinale doeleinden. Letterlijk: "Why, he demanded, is it "legal for Coca-Cola" but not other consumer or medicinal uses?" Bron: Langman, Jimmy (30 oktober 2006), "Just Say Coca", Newsweek op MSNBC.com. Ook in dit Newsweek-artikel wordt gerefereerd aan Enaco, het staatsbedrijf voor de productie van cocabladeren, dat cocabladeren als smaakstof verkoopt aan The Coca-Cola Company. Er wordt in dit artikel gesteld dat voor The Coca-Cola Company een uitzondering is onderhandeld op het VN-handelsverbod op de handel in cocabladeren.
  16. (en) The New York Times. Vrijdag 1 juli 1988. Clifford D. May - How Coca-Cola Obtains Its Coca Volgens dit artikel nam de "Stepan Company" in Maywood, New Jersey aan het eind van de jaren 80 van 20e eeuw 588 ton cocabladeren af voor The Coca-Cola Company. De geëxtraheerde cocaïne wordt doorverkocht aan Mallinckrodt Inc, die het verwerkt in farmaceutische producten
  17. (en) Ceaser, Mike (1 februari 2006), Colombian farmers launch Coke rivals, Nasa Indian territory, Colombia: BBC News
  18. (en) Lab Tests Find Carcinogen in Regular and Diet Coke and Pepsi. Center for Science in the Public Interest (5 maart 2012). Geraadpleegd op 10 maart 2012.
  19. (nl) Arjen Dijkgraaf, Alternatief gebruinde cola. Marktleiders schrappen 4-methylimidazool wegens mogelijke carcinogeniteit. C2W (9 maart 2012). Geraadpleegd op 10 maart 2012.
  20. EFSA: Karamelkleurstoffen niet gevaarlijk
  21. E150d EVMI website EVMI
  22. EFSA karamel review 2011
  23. (en) Pendergrast, Mark, For God, Country, and Coca-Cola: The Definitive History of the Great American Soft Drink and the Company That Makes It. Basic Books (vermeerderde 2e druk, 2000), p. 457. ISBN 978-0465054688.
  24. Originele recept Coca-Cola gevonden. NU.nl (16 februari 2011). Geraadpleegd op 5 december 2011.
  25. (en) Original Recipe. This American Life (11 februari 2011). Geraadpleegd op 5 december 2011.
  26. (en) Katie Rogers, This American Life' bursts Coca-Cola's bubble: What's in that original recipe, anyway?. Washington Post (15 februari 2011). Geraadpleegd op 5 december 2011.
  27. (en) Brett Michael Dykes, Did ‘This American Life’ discover Coke’s secret formula?. The Lookout, Yahoo! News (15 februari 2011). Geraadpleegd op 5 december 2011.
  28. What is the pH of Coca-cola? TULARC chemistry FAQ.
  29. Cherry Coke turns 30
  30. Coca-Cola Česká republika. Geraadpleegd op 2009-03-25.
  31. Coca-Cola Global. The Coca-Cola Company. Geraadpleegd op 2009-03-25.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.