Christian Cannabich

Johann Christian Innocenz Bonaventura Cannabich (ook: Canabich) (Mannheim, gedoopt 28 december 1731 – Frankfurt am Main, 20 januari 1798) was een Duits componist, dirigent en violist. Hij behoort tot de belangrijkste leden van de Mannheimer Schule en kan met zijn leraar en voorganger als chef-dirigent van de Mannheimer Hofkapelle Johann Stamitz als wegbereider van de Wiener Klassik (Weens classicisme) beschouwd worden.

Christian Cannabich
(Johann) Christian Cannabich
Algemene informatie
Volledige naamJohann Christian Innocenz Bonaventura Cannabich
Geboren28 december 1731 (gedoopt)
Overleden20 januari 1798
Land Duitsland
Werk
Genre(s)Barok
BeroepComponist, dirigent, violist
Instrument(en)viool
(en) Allmusic-profiel
Portaal    Muziek

Levensloop

Jeugd en opleiding

Christian was de zoon van de componist en fluitist Martin Friedrich Cannabich (ca. 1700-1773). Als opvallend getalenteerd compositie- en vioolleerling van Johann Stamitz werd Cannabich al op 13-jarige leeftijd in de Mannheimer Hofkapelle opgenomen. Al spoedig werd hij een bekend virtuoos. De keurvorst van de Palts, Karel Theodoor van Beieren, stelde hem in staat van 1750 tot 1753 in Italië te studeren, waar hij met Niccolò Jommelli en Giovanni Battista Sammartini werkte. In 1758 werd hij concertmeester en na het overlijden van Stamitz werd hij dirigent van het toen bekendste orkest in Duitsland. De zonen van Johann Stamitz, Carl Stamitz en Anton Stamitz werden zijn leerlingen.

Emancipatie van de blaasinstrumenten

Zijn verdienste in de muziekgeschiedenis is de "ontdekking" en de belangrijke rol van de zelfstandige groepen en combinaties van blazers in de orkestrering van zijn vele symfonieën, balletmuziek en opera's. In vriendschap met Cannabich wist Wolfgang Amadeus Mozart deze verbeteringen meesterlijk te cultiveren.

Huwelijk en uitbreiding van de bekendheid

In 1759 huwde hij Marie Elisabeth de la Motte, die gewerkt had bij de hertogin van Zweibrücken. Met hulp van de contacten van de hertog van Zweibrücken werden de werken van Cannabich in 1764 te Parijs op het podium gebracht en gedurende deze tijd woonde hij in het paleis van de hertog. Bij zijn tweede reis naar Parijs in 1766 kreeg hij de mogelijkheid, zes symfonieën en zes trio's te publiceren. De meeste werken werden in Parijs gepubliceerd. Tijdens een later bezoek aan de Franse hoofdstad speelde hij als solist bij het «Concert Spirituel».

Aan het hof te München

Nadat de keurvorst van de Palts tot hertog Karel Theodoor van Beieren benoemd werd en zijn ambt vanuit München vervulde, kreeg Cannabich ook de leiding van de instrumentale muziek in München toebedeeld. Mozart woonde in München een tijd bij Cannabich in, gaf diens dochter Rosa pianoles en droeg zijn Sonate KV 309 aan haar op. Mozart schreef over Cannabich: Ehrlicher, braver Mann en bester Direktor. Na 1790 werd zijn salaris tot rond 30% verminderd, daarom maakte hij meerdere concertreizen voor de verbetering van zijn inkomsten.

Als componist schreef Cannabich circa twintig balletten en zeventig symfonieën, verder twee 'symfonies concertantes', vier vioolconcerti, en zeven concerti voor orgel en andere instrumenten.

Cannabich was lid van de Illuminatenorden, een geheime bond, waar hij de naam Pheredor droeg.

Composities (selectie)

Werken voor orkest
  • 1778-1779 1. Sinfonia in Es majeur
  • Concert D majeur, voor fluit en orkest
  • Concert C majeur, voor fluit, hobo, fagot en orkest
  • Overture to Il fanatico per gli antichi romani, voor 2 hobo's, 2 trompetten, 2 violen, altviool, cello en contrabas
  • Sinfonia concertante in C majeur
  • Sinfonia concertante in F majeur
  • Sinfonia Bes majeur
  • Sinfonie Nr. 22 in C majeur
    1. Allegro moderato
    2. Andante con brio
    3. Un poco presto
  • Sinfonie Nr. 47 in G majeur, voor 2 fluiten, 2 hoorns, 2 violen, altviool, cello en contrabas, op. 10, No. 2
    1. Allegro con spirito
    2. Andante
    3. Presto
  • Sinfonie Nr. 48 in Bes majeur, voor 2 hobo's, 2 hoorns, 2 violen, altviool, cello en contrabas, op. 10, No. 3
    1. Allegro non troppo
    2. Andante
    3. Tempo di Menuetto
  • Sinfonie Nr. 49 in F majeur, voor 2 hobo's, 2 hoorns, 2 violen, altviool, cello en contrabas, op. 10, No. 4
    1. Allegro spiritoso
    2. Andante
    3. Presto ma non troppo
  • Sinfonie Nr. 50 in d mineur, voor 2 fluiten, 2 hoorns, 2 violen, altviool, cello en contrabas, op. 10, No. 5
    1. Allegro non tanto
    2. Andante con brio
    3. Presto
  • Sinfonie Nr. 51 in D majeur, voor 2 hobo's, 2 hoorns, 2 violen, altviool, cello en contrabas, op. 10, No. 1
    1. Allegro
    2. Andante
    3. Presto non tanto
  • Sinfonie Nr. 52 in E majeur, voor 2 fluiten, 2 hoorns, 2 violen, altviool, cello en contrabas, op. 10, No. 6
    1. Allegro
    2. Andante
    3. Allegro non tanto
  • Sinfonie Nr. 57 in Es majeur
    1. Allegro
    2. Andante
    3. Allegro
  • Sinfonie Nr. 59 in D majeur
    1. Allegro
    2. Andante
    3. Presto
  • Sinfonie Nr. 63 in D majeur
    1. Grave: Allegro
    2. Andante moderato
    3. Presto
  • Sinfonie Nr. 64 in F majeur
    1. Allegro
    2. Andante
    3. Allegro molto
  • Sinfonie Nr. 67 in G majeur
    1. Allegro
    2. Andante con moto
    3. Presto
  • Sinfonie Nr. 68 in Bes majeur
    1. Allegro
    2. Andante moderato assai
    3. Allegro vivace
  • Sinfonie Nr. 72 in Bes majeur

Muziektheater

Opera's
Voltooid in titel aktes première libretto
1778 Azakia 3 aktes 1778, Mannheim, Schlosstheater Christian Friedrich Schwan
1788 Le croisée 1788, Parijs

Operettes
Voltooid in titel aktes première libretto
1780 Elektra 1 akte 4 september 1780, Mannheim, Schlosstheater Baron Carl Theodor von Dahlberg
Angelika

Balletten
Voltooid in titel aktes première libretto choreografie
1758 Ulisse, roi d'Ithaque 1 akte 1758, Mannheim, Schlosstheater[1] François André Bouqueton
1762-1763 Ceyx et Aleyone 1 akte 1762, Mannheim, Schlosstheater François André Bouqueton
1768 Acis et Galathée 1768, Kassel, Hoftheater Étienne Lauchery
1768 Roland furieux, ou Angélique et Médoe 1768, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1768-1769 Rénaud et Armide 1 akte 1768, Mannheim, Schlosstheater François André Bouqueton
1769 Les rendez-vous, ballet de chasse 1769, Mannheim, Schlosstheater François André Bouqueton
1772 Les Mariages Samnistes 1772, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1772 Médée et Jason 2 bedrijven 1772, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery, naar Odin
1772-1773 La foire de village hessoise 1772, Schwetzingen Étienne Lauchery
1774 Achille, reconnu par Ulisse, dans l'isle de Sycos 1774, Mannheim, Schlosstheater
1774 La fête marine ou La recontre imprévue 1774, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1774 Les amans protegés par l'amour 1774, Mannheim, Schlosstheater
1775 L'amour vainqueur des Amazones 1775, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1775 L'embarquement pour Cythère ou Le triomphe de Vénus 1775, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1775-1776 Orphée dans l'isle Sirênes 1776, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1776 Les incidents favorables à l'amour ou Le double mariage 1776, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1776 Palmerin d'Olive 5 aktes 1776, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1777 Les amour de Cortes et Thelaire 1777, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1778 La déscente d'Hercule aux enfers 1778, Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery
1781 Les meuniers provençaux
mogelijk is een reviseerde versie van het ballet:
Les rendez-vous des meuniers provençaux op muziek van Schöffer		 1781, Kassel, Hoftheater Étienne Lauchery
1794 Cortey et Thelayre 1794, Berlijn
Les Fêtes du serailles Mannheim, Schlosstheater Étienne Lauchery

Kamermuziek
  • 1768 Fluit kwintetten, op. 7, 1 - 6 waaronder:
    1. -
    2. -
    3. Kwintet in e mineur - voor twee dwarsfluiten, viool, altviool, cello en klavecimbel
    4. Kwintet in G majeur - voor twee dwarsfluiten, viool, altviool en cello
    5. Kwintet in D majeur - voor dwarsfluit, viool, altviool, twee celli en hamerklavier
    6. Kwintet in G majeur - voor twee dwarsfluiten, viool, altviool en cello
  • Kwintet F majeur, voor twee fluiten (of: fluit en hobo), viool, altviool en cello
  • Kwartet Bes majeur, voor hobo, viool, altviool en cello
  • Strijkkwartet in e mineur, op. 5 no. 2
  • Twaalf duetten, voor viool en altviool
  • Zes duetten, voor dwarsfluit en viool

Bibliografie
  • Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziekencyclopedie, Haarlem: De Haan, (1979)-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
  • François-Joseph Fétis: Biographie Universelle des Musiciens et bibliographie générale de la musique, Paris: Firmin-Didot et Cie., 1881-89, 8 vols. Supplement et complement. 2 vols. ISBN 2-845-75049-8; heruitgave 2006, Adamat Media Corporation, ISBN 0-543-98534-2 (paperback); ISBN 0-543-98533-4 (hardcover)
  • Sabine Henze-Doehring: Orchester und Orchestersatz in Christian Cannabichs, Mannheimer Sinfonien, in: Ludwig Finscher, Barbel Pelker und Jochen Reutter: Mozart und Mannheim. - Kongressbericht Mannheim 1991, Frankfurt am Main: Peter Lang, 1994, 369 p.
  • Nicole Edwina Ivy Baker: Italian Opera at the Court of Mannheim (1758-1770), Los Angeles, Univiversity of California, Los Angeles, Ph.D. dissertation, 1994.
  • Chappell White: From Vivaldi to Viotti - A history of the early classical violin concerto, Philadelphia: Kansas State University, 1992, 375 p.
  • Paul Edward Corneilson: Opera at Mannheim (1770-1778), University of North Carolina, Ph.D. dissertation, 1992
  • Bärbel Pelker: Theateraufführungen und musikalische Akademieen am Hof Carl Theodors in Mannheim: Eine Chronik der Jahre 1742-1777, in: Die Mannheimer Hofkapelle im Zeitalter Carl Theodors, Mannheim, Ludwig Fischer, 1992, pp. 219-259
  • Fiona Little: The string quartet at the Oettingen-Wallerstein Court - Ignaz von Beecke and his contemporaries, Vol. 1, New York: Garland, 1989, 371 p.
  • Adolph Goldberg, Karl Ventzke: Komponisten, in: Porträts und Biographien hervorragender Flöten-Virtuosen, -Dilettanten und -Komponisten, Reprint d. Ausg. Berlin 1906, Celle: Moeck Verlag, 1987, 124 p. ISBN 978-3875490282
  • Enrico Stinchelli: I grandi direttori d'orchestra, Rome: Gremese Editore, 1987
  • Walter Salmen, Gabriele Busch-Salmen: Musiker im Porträt, München: C. H. Beck, 1982-1984, 5 Bände p. (I. "Von der Spätantike bis 1600", 1982., 200 S.: ISBN 3-406-08450-8; II. "Das 17. Jahrhundert", 1983., 184 S.: ISBN 3-406-08451-6; III. "Das 18. Jahrhundert", 1983., 186 S.: ISBN 3-406-08452-4; IV. "Das 19. Jahrhundert", 1983., 187 S.: ISBN 3-406-08453-2; V. "Das 20. Jahrhundert", 1984., 191 S.: ISBN 3-406-08454-0)
  • Lubov Breit Keefer: Baltimore's music - The haven of the American composer, Baltimore: 1982, 343 p.
  • Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 1, Band A-F, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 371 p., ISBN 3-7952-0203-5
  • Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 2, Band G-M, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 373-772 p., ISBN 3-7952-0228-0
  • Robert Münster: Mozart bearbeitet Cannabich, in: Festschrift Walter Senn zum 70. Geburtstag, München, Erich Egg, 1975, pp. 142-157
  • Me. Soutar: Christian Cannabich (1731-1798). - An evalution of his instrumental works, Aberdeen. 1971. dissertation. (Note: "1971/72")
  • Marc Honneger: Dictionnaire de la musique, Paris: Bordas, 1970-76
  • Zenei lexikon, Budapest: Zenemukiado Vallalat, 1965
  • Robert Eitner: Biographisch-bibliographisches Quellenlexikon der Musiker und Musikgelehrten der christlichen Zeitrechnung bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts ..., 10 Bde., Graz: Akademische Druck- u. Verlaganstalt, 1959
  • Altmann Kellner: Namen- und Sachregister, in: Musikgeschichte des Stiftes Kremsmünster, Kassel: Bärenreiter, 1956, 826 p.
  • Joaquín Pena, Higinio Anglés, Miguel Querol Gavalda: Diccionario de la Música LABOR, Barcelona: Editorial Labor, 1954, 2V, 2318P.
  • Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon : nordiskt och allmänt upplagsverk för tonkonst, musikliv och dans, Stockholm: Sohlmans Förlag, (1951-)
  • Theodore Baker: Baker's biographical dictionary of musicians, Fourth edition revised and enlarged, New York: G. Schirmer, 1940
  • Theodore Baker, Alfred Remy: Baker's biographical dictionary of musicians, Third edition, New York: G. Schirmer, 1919, 1094 p.
  • Theodore Baker: Biographical dictionary of musicians, New York: G. Schirmer, 1900, 653 p.
  • Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti : Supplemento, Milan: Sonzogno, 1938, 806 p.
  • Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti, Milan: Sonzogno, 1937, 2V p.
  • Paul Frank, Wilhelm Altmann: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon : für Musiker und Freunde der Musik, Regensburg: Gustave Bosse, 1936, 730 p.
  • Leon Vallas: Table des Noms Cites, in: Un siecle de musique et de theatre a Lyon (1688-1789), Lyon: 1932, 559 p.
  • Rudolf Kloiber: Die dramatischen Ballette von Christian Cannabich. München. Kutzner, 1928. 94 p.
  • Edmund Sebastian Joseph van der Straeten: History of the violoncello, the viol da gamba - Their precursors and collateral instruments. - With biographies of all the most eminent players of every country, London: William Reeves, 1915
  • Allgemeine Deutsche Biographie, Herausgegeben von der Historischen Commission bei der Königlichen Akademie der Wissenschaften., München; Leipzig: 1912, Band 56: Generalregister
  • A. Mason Clarke: A biographical dictionary of fiddlers, including performers on the violoncello and double bass. Containing a sketch of their artistic career. Together with notes of their compositions, London: Wm. Reeves, 1895, 360 p.
  • James Duff Brown: Biographical dictionary of musicians. With a bibliography of English writings on music, Paisley, Scotland: A. Gardner, 1886, 637 p.
  • David Baptie: A handbook of musical biography, London: W. Morley, 1883, 256 p.
  • Ernst Ludwig Gerber: Neues historischbiographisches Lexikon der Tonkünstler, welches Nachrichten von dem Leben und den Werken musikalischer Schriftsteller, berühmter Componisten, Sänger, Maister auf Instrumenten, Orgel- und Instrumentenmacher etc. aus allen Nationen enthält ..., 4 Bde., Leipzig: 1812-14
  • Ernst Ludwig Gerber: Historisch-biographisches Lexicon der Tonkünstler, welches Nachrichten von dem Leben und den Werken musikalischer Schriftsteller enthält, Leipzig: 1790-91, 2 Teile.
  • Felix Joseph Lipowsky: Baierisches Musik-Lexikon ..., München: 1811
  • Hugo Riemann: Sinfonien der Pfalzbayerischen Schule [Mannheimer Symphoniker]. Zweiter Teil, zweite Hälfte. - Christian Cannabich (1731-1798). Karl Stamitz (1746-1801). Franz Beck (1730-1809). Ernst Eichner (1740-1777). Band 15, Jahrgang VIII, Band 2: XV Seiten Text, 179 Seiten Noten.

Referenties
  1. Paul Edward Corneilson, Eugene K. Wolf, Floyd K. Grave: Ballet music from the Mannheim court, Part I: Christian Cannabich: Les rendes-vous, ballet de chasse; Georg Joseph Vogler: Les rendez-vous de chasse, ou Les vendanges interrompues par les chasseurs. A-R editions, Inc., 1996, ISBN 0-89579-330-X
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.