Chemisch wapen

Een chemisch wapen is een niet-explosieve chemische stof die wordt gebruikt om mensen buiten gevecht te stellen, te verwonden of te doden. Het wordt onderscheiden van een biologisch wapen, dat organismen of toxinen daarvan afkomstig bevatten. In dit laatste geval is het onderscheid onduidelijker. Voorbeelden van chemische wapens zijn blaartrekkende gassen zoals mosterdgas, zenuwgassen zoals VX en irritantia zoals pepperspray.

Een Britse fosgeen-bom uit de Eerste Wereldoorlog, gevonden bij de Somme in 2006

Een M55-raket gevuld met Sarin wordt vernietigd in een Amerikaanse faciliteit op de Johnston-atol

Gifgas werd niet voor het eerst in de Eerste Wereldoorlog gebruikt, maar al in de Oudheid. De Perzen zouden in 256 tijdens een beleg van Dura aan de rivier de Eufraat de Romeinen hebben vergiftigd met pek en zwavel.[1]

In de Eerste Wereldoorlog werden voor het eerst op grote schaal chemische wapens gebruikt. Het gifgas werd verspreid door de loopgraven en kostte vele tienduizenden soldaten het leven. Aanvankelijk werd chloorgas gebruikt, vanaf december 1915 het sterkere fosgeengas. Vanaf 1917 werd ook mosterdgas (yperiet) ingezet.

In 1925 hebben Spanje en Frankrijk, tegen een enkele maanden daarvoor gesloten verdrag in, met hulp van Duitsland mosterdgas ingezet tegen de bevolking van de zojuist uitgeroepen Rif-republiek in Marokko.[2] In 1934 deden de Italianen hetzelfde met Ethiopië.

Sinds die tijd zijn steeds nieuwe, potentieel effectievere chemische wapens ontwikkeld, zoals mosterdgas en zenuwgassen als bijvoorbeeld Sarin. Er zijn ook vormen die slechts buiten gevecht stellen zoals traangas, braakgas en pepperspray. Een bijzondere vorm hiervan zijn de incapacitantia, die iemand fysiek of psychisch weerloos maken zonder blijvend letsel.

In 1925 werd het Protocol van Genève ondertekend, waardoor een verbod op het gebruik van chemische wapens van kracht werd. Naderhand is dat uitgebreid naar andere massavernietigingswapens. Met het chemisch wapenverdrag werd productie en ontwikkeling van chemische wapens wereldwijd strafbaar gesteld. Bovendien moeten onder dit verdrag alle chemische wapens worden vernietigd. De OPCW, een autonome internationale organisatie gevestigd in Den Haag, controleert op de wereldwijde naleving van het verdrag.