Cap Arcona (schip, 1927)

Aan het eind van de oorlog lag de Cap Arcona in de Lübecker Bocht. In de week van 18 tot 26 april 1945 werden door de Athen 5000 concentratiekamp-gevangenen van Neuengamme met SS'ers aan boord gebracht. Hetzelfde gebeurde met het schip Thielbek (2800 gevangenen van Neuengamme) en de Deutschland IV. Op 3 mei 1945 werden de schepen gebombardeerd door de Royal Air Force. De Thielbek, voorzien van witte vlaggen en zonder militaire taken, zonk in twintig minuten. De Cap Arcona zonk ook, waarbij 90% van de opvarenden omkwam, veelal door verbranding. Concentratiekamp-gevangenen die van de zinkende schepen wisten te ontsnappen werden doodgeschoten vanaf rondvarende schepen die SS'ers kwamen opvissen. Gevangenen die de oever wisten te bereiken werden door patrouilles van de SS doodgeschoten. In totaal zijn er ruim 7000 gevangenen om het leven gekomen en zo'n 350 mensen overleefden de ramp.

Overigens had de Zweedse regering de Britse regering gewaarschuwd dat er gevangenen op schepen werden gebracht. Ook moeten Britse verkenningsvliegtuigen de massale transporten van gevangenen hebben gezien. De Britse regering houdt de archieven over het bombardement op de drie schepen tot 2045 gesloten.

Bij de ramp kwamen ruim 270 Nederlanders om het leven, voornamelijk verzetsmensen, maar ook een aantal uit Putten weggevoerde mannen. Bekende Nederlandse gevangenen die bij de ramp omkwamen, zijn de tennisser en verzetsman jhr. mr. Robert de Brauw, beeldhouwer en verzetman Henk Henriët en de fractieleider van de CPN in de Tweede Kamer Louis de Visser.

Dankzij de roman Sonny Boy van Annejet van der Zijl heeft ook de uit Paramaribo afkomstige boekhouder en pensionhouder Waldemar Hugh Nods (1908-1945) enige bekendheid gekregen als slachtoffer van de ramp.[2]

In april 2011 presenteerde de stichting Vriendenkring Neuengamme het boek van S.P. Geertsema "De Ramp in de Lübeckerbocht. Nederlanders bij het einde van Neuengamme."[3] Het gaat in op de toedracht en reconstrueert aan de hand van getuigenverklaringen, rapporten en andere bronnen wat er precies gebeurde op die namiddag van 3 mei 1945. Het bevat tevens een korte biografie van de Nederlandse omgekomenen en overlevenden.
Begin april 2018[4] kwam het boek De laatste getuige uit over Neuengamme gevangene Wim Aloserij (1923-2018) die de ramp met de Cap Arcona overleefde. De heer Aloserij gaf bij het uitkomen van het boek verschillende presentaties en interviews. Hij zou op 3 mei 2018 spreken bij de Cap Arcona-herdenking in de Lübecker bocht, maar overleed een dag eerder in Hamburg op 94-jarige leeftijd.

Zie de categorie Cap Arcona (ship, 1927) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.