Canon van Nederland

De Canon van Nederland is een lijst van vijftig thema's ("vensters" genoemd) die chronologisch een samenvatting geeft van de geschiedenis van Nederland. De Canon werd in 2006 samengesteld in opdracht van de Nederlandse staat, ten behoeve van het geschiedenisonderwijs.

Doel

De canon van Nederland werd opgesteld door de commissie-Van Oostrom en werd op 16 oktober 2006 door de commissie aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Balkenende III, Maria van der Hoeven, aangeboden.

Het kabinet-Balkenende IV stemde begin oktober 2008 in met het instellen van deze zogeheten Canon van Nederland in het onderwijs per 1 augustus 2009. Het ontwerpbesluit werd voor advies aan de Raad van State gezonden. De canon bestaat uit de vijftig door de commissie geselecteerde "vensters" die samen een overzicht zouden bieden van "wat iedereen in elk geval zou moeten weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland". De canon zou mede richting moeten geven aan het onderwijs in geschiedenis (en andere vakdomeinen) in het basisonderwijs en de eerste twee leerjaren van het voortgezet onderwijs. Nederlandse scholen zijn niet verplicht zich aan de canon te houden in verband met de vrijheid van onderwijs.

In 2018 ontstond er discussie in de politiek over de samenstelling van de Canon. D66 vindt de Canon te weinig divers is en vindt dat deze te veel bestaat uit mannen. Minister van Engelshoven van Onderwijs is het daarmee eens maar het CDA verzet zich tegen het standpunt van D66.[1]

De 10 tijdvakken van de commissie-De Rooy

Dikwijls wordt in zowel het basisonderwijs als voortgezet onderwijs in het Europese deel van Nederland samen met de canon een indeling in tien tijdvakken als leidraad gehanteerd:

Tijd van Periode Jaartal
jagers en boeren prehistorie tot 3000 v.Chr.
Grieken en Romeinen oudheid 3000 v.Chr. tot 500 n.Chr.
monniken en ridders vroege middeleeuwen 500 tot 1000
steden en staten hoge en late middeleeuwen 1000 tot 1500
ontdekkers en hervormers renaissance/reformatie/ontdekkingsreizen 1450 tot 1600
regenten en vorsten Gouden Eeuw 1600 tot 1700
pruiken en revoluties verlichting 1700 tot 1800
burgers en stoommachines industrialisatie 1800 tot 1900
de wereldoorlogen eerste helft 20e eeuw 1900 tot 1950
televisie en computer tweede helft 20e eeuw 1950 tot heden

De namen van de tijdvakken zijn zo gekozen dat iedere gebeurtenis uit de Nederlandse geschiedenis hiermee te typeren is. Bij ieder tijdvak worden enkele kenmerkende aspecten gegeven. Zie voor meer informatie over dit onderwerp geschiedenisonderwijs.

De 14 hoofdlijnen

De 50 onderwerpen/thema's

thematijdvakomschrijving
1Hunebeddenca. 3000 voor ChristusVroege landbouwers
2De Romeinse Limes47 - ca. 400Op de grens van de Romeinse wereld
3Willibrord658-739Verbreiding van het Christendom
4Karel de Grote742-814Keizer van het avondland
5Hebban olla vogalaca. 1100Het Nederlands op schrift
6Floris V1254-1296Een Hollandse graaf en ontevreden edelen
7De Hanze1356 - ca. 1450Handelssteden in de Lage Landen
8Erasmus1466?-1536Een internationaal humanist
9Keizer Karel V1500-1558De Nederlanden als bestuurlijke eenheid
10De Beeldenstorm1566Godsdienststrijd
11Willem van Oranje1533-1584Van rebelse edelman tot 'vader des vaderlands'
12De Republiek1588-1795Een staatkundig unicum
13De Verenigde Oost-Indische Compagnie1602-1799Overzeese expansie
14De Beemster1612Nederland en het water
15De Grachtengordel1613 - 1662Stadsuitbreidingen in de zeventiende eeuw
16Hugo de Groot1583-1645Pionier van het moderne volkenrecht
17De Statenbijbel1637Het boek der boeken
18Rembrandt1606?-1669De grote schilders
19De Atlas Maior van Blaeu1662De wereld in kaart
20Michiel de Ruyter1607-1676Zeehelden en de brede armslag van de Republiek
21Christiaan Huygens1629-1695Wetenschap in de Gouden Eeuw
22Spinoza1632-1677Op zoek naar de waarheid
23Slavernijca. 1637-1863Mensenhandel en gedwongen arbeid in de Nieuwe Wereld
24Buitenhuizen17e en 18e eeuwRijk wonen buiten de stad
25Eise Eisinga1744-1828De Verlichting in Nederland
26De Patriotten1780-1795Crisis in de Republiek
27Napoleon Bonaparte1769-1821De Franse tijd
28Koning Willem I1772-1843Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
29De eerste spoorlijn1839De versnelling
30De Grondwet1848De belangrijkste wet van een staat
31Max Havelaar1860Aanklacht tegen wantoestanden in Indië
32Verzet tegen kinderarbeid19e eeuwDe werkplaats uit, de school in
33Vincent van Gogh1853-1890De moderne kunstenaar
34Aletta Jacobs1854-1929Vrouwenemancipatie
35De Eerste Wereldoorlog1914-1918Oorlog en neutraliteit
36De Stijl1917-1931Revolutie in vormgeving
37De crisisjaren1929-1940Samenleving in depressie
38De Tweede Wereldoorlog1940-1945Bezetting en bevrijding
39Anne Frank1929-1945Jodenvervolging
40Indonesië1945-1949Een kolonie vecht zich vrij
41Willem Drees1886-1988De verzorgingsstaat
42De Watersnood van 19531 februari 1953De dreiging van het water
43De televisievanaf 1948De doorbraak van een massamedium
44Haven van Rotterdamvanaf ca. 1880Poort naar de wereld
45Annie M.G. Schmidt1911-1995Tegendraads in een burgerlijk land
46Suriname en de Nederlandse Antillenvanaf 1945Dekolonisatie van de West
47Srebrenica1995De dilemma's van vredeshandhaving
48Veelkleurig Nederlandvanaf 1945De multiculturele maatschappij
49De gasbel1959-2030?Een eindige schat
50Europavanaf 1945Nederlanders en Europeanen

In de eerste versie van de canon stond de Boekdrukkunst (tijdvak ca.1450, 'Revolutie in reproductie') op plaats 8. Bij de presentatie van de vernieuwde versie op 3 juli 2007 in de Ridderzaal is de boekdrukkunst vervangen door Christiaan Huygens,[2]. Die werd als nummer 21 aan de lijst toegevoegd.

Leden commissie

De canon in het Nederlands Openluchtmuseum

Het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem opende in 2017 een tentoonstelling aan de hand van de Canon van Nederland. Stap voor stap wordt de geschiedenis van het dagelijks leven met de grote gebeurtenissen uit het verleden verbonden.[3] De laatste zaal bevat een wand van 18 bij 3 meter waarop alle 50 thema's afsluitend zichtbaar zijn gemaakt.

Terugblikken

Terugblikken is een serie kinderboeken. Over elk venster van de Canon van Nederland is een boek geschreven.

Literatuur

Zie ook

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.