Camille Saint-Saëns

Charles Camille Saint-Saëns ([ʃaʁl kamij sɛ̃sɑ̃]?)[1] (Parijs, 9 oktober 1835Algiers, 16 december 1921) was een Frans componist, pianist en organist.

Camille Saint-Saëns
Camille Saint-Saëns
Volledige naamCharles Camille Saint-Saëns
Geboren9 oktober 1835
Overleden16 december 1921
Land Frankrijk
Instrumentpiano, orgel
Handtekening
Portaal    Muziek
Saint-Saëns in 1875
Saint-Saëns aan de piano, 1916

Levensloop

Jeugd

Camille Saint-Saëns werd geboren in Parijs als enig kind van Jacques-Joseph Victor Saint-Saëns en Clemence Collin. Zijn vader, financieel medewerker van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, stierf nog geen drie maanden na Camilles geboorte aan tuberculose. Zijn moeder en zijn oudtante Charlotte Masson bekommerden zich om zijn opvoeding.

Saint-Saëns groeide op in een stimulerende sfeer. Door zijn oudtante kwam hij in aanraking met literatuur en muziek. Ze gaf hem zijn eerste pianolessen. Met nog geen vier jaar schreef hij zijn eerste muziekstukjes. Op zevenjarige leeftijd werd hij ingeschreven voor pianoles. Tevens ging hij op orgelles.

Het eerste optreden van Saint-Saëns vond plaats in de Salle Pleyel te Parijs in het jaar 1846.[2] Daarbij verbijsterde hij het publiek door het te laten kiezen welke van de 32 pianosonates van Beethoven hij zou spelen. Saint-Saëns blonk in zijn jeugd ook op andere gebieden uit. Zo kon hij al op zijn zevende Latijn lezen en toonde hij vroeg een grote interesse voor natuurwetenschappen, geologie, archeologie, botanie en astronomie. Op de leeftijd van dertien jaar werd hij zonder problemen aangenomen op het Conservatorium van Parijs. Zijn eerste symfonie schreef hij toen hij pas achttien jaar was.

Successen en tegenslagen

Saint-Saëns hielp aanvankelijk bij de introductie van buitenlandse muziek in Frankrijk, zoals die van Richard Wagner, Franz Liszt en Robert Schumann. De Duitse muziek begon vanaf de jaren 70 van de 19e eeuw echter een steeds grotere opmars in Frankrijk te maken, tot grote tegenzin van de nationalistisch ingestelde Saint-Saëns. Daarom richtte hij de Société Nationale de Musique op, die zich bezighield met het bevorderen van de Franse muziek en het bieden van een podium aan beginnende Franse componisten, voor wie hij concerten organiseerde.

Vanaf zijn 30e bevond Saint-Saëns zich in de gelukkigste periode van zijn leven. Hij componeerde twaalf uur per dag en wijdde zich met liefde aan het promoten van Franse muziek. In 1861 werd hij aangesteld als leraar aan de École Niedermeyer de Paris met als doel de Franse kerkmuziek te verbeteren. In die tijd raakte hij goed bevriend met zijn leerling Gabriel Fauré.

In 1875 trad de bijna 40-jarige Saint-Saëns in het huwelijk met de toen 19-jarige Marie Truffot. Het huwelijk mislukte. De dood van hun beide kinderen bevorderde de relatie niet. De tweejarige André viel uit het raam van de derde verdieping van hun woning en Jean overleefde een kinderziekte niet. Deze twee enorme tegenslagen gebeurden in anderhalve maand tijd. Camille gaf zijn vrouw de schuld van de dood van zijn zonen en op een vakantiereis in 1881 verliet hij haar.

Mogelijk ter compensatie van het verlies van zijn eigen gezin ging hij zich bekommeren om de kinderen van Fauré. Dit mocht echter niet baten, op 53-jarige leeftijd dacht hij aan zelfmoord. Zijn gezelschap bestond alleen nog uit twee honden en zijn vriend Fauré.

Reizen en eerbewijzen

In 1886 componeerde hij Het Carnaval der dieren, een verzameling humoristische muzikale schetsen. Dit werd waarschijnlijk het bekendste werk van Saint-Saëns, maar hij heeft er in het openbaar geen noot van gehoord. Hij vond dat het stuk niet bij zijn imago van serieus componist paste en verhinderde daarom een uitvoering.[3]

Saint-Saëns vond alleen nog plezier in verre reizen. Hij ging graag naar Algerije en Egypte. Deze reizen beïnvloedden hem bij nieuwe composities als de Suite Algérienne en zijn Vijfde "Egyptische" pianoconcert. Uiteindelijk had Saint-Saëns alle Europese landen, Rusland, de Verenigde Staten en Zuid-Amerika bezocht. In Uruguay componeerde hij een hymne die zeer populair werd in dat land.[4] Ook in het Verenigd Koninkrijk was hij populair. Hij trad bijvoorbeeld op voor koningin Victoria en schreef een lofzang ter gelegenheid van de kroning van Edward VII in 1901, waarvoor hij de Royal Victorian Order kreeg. Ook ontving de componist in 1893 een eredoctoraat van de Universiteit van Cambridge.

Late jaren

Van 1895 tot 1918 ondernam Saint-Saëns met Vincent d'Indy en Charles Bordes (die de voltooiing niet meemaakte doordat hij in 1909 overleed) een omvangrijk muziekwetenschappelijk werk: de uitgave van het complete compositorisch oeuvre van Jean-Philippe Rameau in achttien delen, waarmee zij een beslissende impuls gaven aan de wedergeboorte van de vrijwel vergeten Franse barokmuziek.

Hoewel hij in zijn laatste levensjaren mateloos populair was buiten Frankrijk, gold dit niet voor Frankrijk zelf. Zijn muziek werd ouderwets gevonden en door andere componisten zwaar bekritiseerd, ten voordele van het Franse impressionisme van Claude Debussy. Het wordt deels gezien als een reactie op zijn onaangename persoonlijkheid. Verbeten en overtuigd van de waarde van zijn eigen werk deed hij er alles aan om het Debussy moeilijk te maken, hoewel hij in het inhoudelijke conflict tussen de vooruitstrevende "Debussyistes" en de zich op de ideeën van César Franck baserende "D'Indyistes" geen rol speelde. Een uiterst succesvolle tournee door de Verenigde Staten verhoogde zijn aanzien in Frankrijk nog steeds niet.

Hij stierf eind 1921 plotseling aan een hartstilstand tijdens zijn jaarlijkse overwintering in Algiers. Hij kreeg een staatsbegrafenis in de Madeleine in Parijs en werd bijgezet in het familiegraf op het Cimetière du Montparnasse.

Werk

De stijl van Saint-Saëns wortelt in de muziek van de 19e-eeuwse romantiek, die grotendeels uit de mode was toen hij op 86-jarige leeftijd overleed. Over zijn eclectische werk hebben critici geschreven dat het de muziekgeschiedenis niet vooruitgeholpen heeft, maar anderzijds worden zijn melodische gave en zijn vermogen tot het bouwen van structuren in vele muziekgenres gezien als tekenen van fantasie en vakmanschap. De werken van Saint-Saëns hebben veel componisten beïnvloed, onder wie Gabriel Fauré en Maurice Ravel. Van laatstgenoemde is bekend dat hij vrijwel permanent een zakpartituur op zak had van Saint-Saëns' tweede pianoconcert, een inspiratiebron voor Ravels eigen instrumentatietechniek. Een deel van het oeuvre van Saint-Saëns heeft repertoire gehouden, waaronder de Derde symfonie (de Orgelsymfonie), de Danse macabre, het Carnaval der dieren, diverse soloconcerten, veel kamermuziek en de opera Samson et Dalila.

Ook latere muzikanten lieten zich inspireren door zijn muziek, ook in de popmuziek.[5]

Bibliografie

  • (fr) Camille Saint-Saëns, Écrits sur la musique et les musiciens : 1870-1921, bezorgd door Marie-Gabrielle Soret, Paris: J. Vrin-MusicologieS, 2012. ISBN 9782711624485
  • (fr) Camille Saint-Saëns, Harmonie et mélodie, Paris: Archives Kareline, 2008. ISBN 9782357480247
Over Camille Saint-Saëns
  • (nl) Thijs Bonger, Saint-Saëns, luisterboek (2 cd's), uitg. Componisten Portretten, 2009. ISBN 9789085303039
  • (fr) Jean-Luc Caron, Gérard Denizeau, Camille Saint-Saëns, Paris: Bleu Nuit, 2013. ISBN 9782358840279
  • (en) Timothy Flynn, Camille Saint-Saens: A Guide to Research, Abingdon: Routledge, 2003. ISBN 9780203494912
  • (en) Jann Passler (red.), Saint-Saëns and his World. Princeton: Princeton University Press, 2012. ISBN 9780691155555
  • (en) Brian Rees, Camille Saint-Saëns – A Life. London: Chatto and Windus, 1999. ISBN 9781856197731
  • (en) Kenneth Ring, Psychological Perspective on Camille Saint-Saëns. Lewiston: Edwin Mellen Press, 2012. ISBN 9780773471085
  • (en) Stephen Studd, Camille Saint-Saëns – A Critical Biography. London: Cygnus Arts, 1999. ISBN 9780838638422
Zie de categorie Camille Saint-Saëns van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.