Boterberg

De boterberg is een term die wordt gebruikt om een overschot aan binnen de Europese Unie geproduceerde boter aan te duiden, die niet meteen kan worden afgenomen. Het is vergelijkbaar met de melkplas en de wijnzee, hoewel het daar uiteraard om een overschot aan melk en wijn gaat.

In de jaren '60 ontstond er binnen de Europese Unie een boterberg. De oorzaak lag in de mechanisering en rationalisatie van de veeteelt, waardoor de opbrengsten per hectare enorm stegen.

In een markteconomie moeten productieoverschotten op den duur leiden tot correcties door prijsdaling. Een deel van de producenten valt dan af. In het geval van de agrarische bedrijfstak was dit voor de meeste Europese landen politiek en sociaal niet aanvaardbaar. Daarom stelde de Europese Economische Gemeenschap landbouwsubsidies in, waardoor boeren een gegarandeerde minimumprijs voor hun melk ontvingen. Deze subsidies verstoren het marktevenwicht. Voor consumenten houdt dit hogere prijzen in, wat leidt tot minder vraag. Gelijktijdig leidt de hogere prijs er ook toe dat producenten meer boter aan gaan bieden.

Aanvankelijk probeerde Brussel de boterberg weg te werken door goedkope kerstboter op de markt te brengen. Dat ondermijnde de afzet binnen de gemeenschap nog meer. Daarom is de Europese Unie exportbevorderende subsidies gaan verschaffen. Hierdoor ontstond de situatie dat Europese boter voor een fractie van de prijs op bijvoorbeeld de Russische markt te koop was. Zo verstoorden deze exportsubsidies de productie van boter in andere markten.

Vanaf de jaren '80 zijn er melkquota ingevoerd. Boeren werden gebonden aan de productiequota die ze tot dan toe hadden. Voor uitbreiding van hun bedrijf moesten ze quota opkopen van andere boeren, bijvoorbeeld bij bedrijfsbeëindiging. Dit systeem had resultaat, zodat anno 2007 gesproken wordt van een zuiveltekort.

In 2009 is er weer sprake van een overschot waardoor de Europese Unie weer de subsidies ingevoerd heeft.