Biofilm
Een biofilm is een laag micro-organismen omgeven door zelfgeproduceerd slijm vastgehecht aan een oppervlak. Deze slijmlaag wordt ook ECM oftewel "extracellulaire matrix" of glycocalyx genoemd. Extracellulaire matrix kan tot 90 procent van de biomassa van een biofilm omvatten, de rest is bacteriën. Daar een extracellulaire matrix veel water bevat, is een met biofilm bedekte ondergrond gelatineus en glibberig. Nadien vangt de extracellulaire matrix andere bacteriën. Ook die beginnen te vermenigvuldigen en bouwen hun extracellulaire matrix.
Biofilms komen vaak voor in de natuur. Tandplak is daar een voorbeeld van. De bacteriën die in een biofilm leven kunnen totaal andere eigenschappen krijgen dan de vrijlevende micro-organismen. Celdichtheid-afhankelijke genexpressie (quorum sensing) is een van de factoren die daarvoor verantwoordelijk is. Voor de industrie kan biofilmvorming hinderlijk zijn wegens het dichtslibben van leidingen; naast verstoppingen en klontervorming kan dit ook tot corrosie leiden. In de geneeskunde kunnen ze moeilijk bestrijdbare besmettingen veroorzaken; in katheters, maar ook in de luchtpijp van mucoviscidosepatiënten. In voedselproducerende instellingen zoals fabrieken en keukens bemoeilijken ze het schoonmaken. Ook in waterleidingen, waterfilters en ventilatiekanalen komen biofilms voor.
Bacteriën in biofilms zijn beter bestand tegen toxische stoffen zoals antibiotica en detergenten. Hoewel men eerst dacht dat dit kwam doordat deze producten moeilijk zouden kunnen doordringen in deze slijmlaag, blijkt dit meestal niet het geval. Lagere groeisnelheden in biofilms, de activatie van stresstolerantiemechanismen en de inductie van een resistent 'biofilm'-fenotype kunnen redenen zijn voor de hogere bestendigheid van biofilmcellen tegen toxische stoffen.
Er zijn echter ook positieve kanten aan biofilmvorming: in waterzuiveringsinstallaties wordt vervuild water over filters geleid die begroeid zijn met een biofilm die schadelijke organische componenten aan het water onttrekt en afbreekt. Ook water kan gezuiverd worden met een biofilter.