Baard (haargroei)

Een baard sensu stricto is de haargroei op de onderkaak van een man, maar de benaming wordt sensu lato ook gebruikt voor de totale gezichtsbeharing om mond, kin en wangen.

Lange baard van Thomas Moran

Geschiedenis

Het is onbekend wanneer men begonnen is de gezichtsbeharing af te scheren, maar er zijn in elk geval afbeeldingen uit de tijd van de eerste Egyptische dynastieën overgebleven waarop al baardloze mannen te zien zijn. Aan het dragen van de baard of de vorm ervan is in de loop der geschiedenis vaak een min of meer belangrijke sociaal-culturele betekenis gegeven. Soms werd (en wordt) het afscheren van de baard door religieuze leiders als indruisend tegen het geloof bestempeld (of zelfs 'heiligschennis') en in dat verband is het ook begrijpelijk dat het afscheren van de baarden van een onderworpen vijand soms gebruikt werd om deze extra te vernederen.

Bij de Romeinen werd scheren gezien als symbool van jeugdigheid en was er het belangwekkende ritueel van de depositio barbae; de eerste keer dat een jonge man geschoren werd. Kaalscheren was gebruikelijk bij de Franken en andere Germanen in die periode. Zij schoren de overwonnen koning of prins kaal en ontdeden hem van zijn baard, wat een schande en vernedering betekende. Het dragen van een baard is in verschillende culturen en perioden steeds weer anders gewaardeerd en door de betekenis die eraan werd toegekend was (en is) het veelal beslist geen kwestie van vrije keuze of en hoe men een baard draagt.

In het Macedonisch tijdperk was de baard een symbool van wijsheid en het dragen voorbehouden aan filosofen en oude mannen. Ook in het Europa van de late middeleeuwen raakte het dragen van een baard in onbruik en waren het vooral rechtsgeleerden en oude mannen die nog baarden droegen. Toch wordt de baard ook vaak geassocieerd met mannelijkheid en kracht.

In de recentere geschiedenis werd met behulp van de gezichtsbeharing regelmatig (provocerend) uitdrukking gegeven aan een bepaalde politieke of culturele identiteit. Zo verschafte de baardstijl van de Parijse existentialisten hen enige excentriciteit en associeerden de barbudos in Latijns-Amerika zich met de (politiek van de) vrijheidsstrijd van Fidel Castro en Che Guevara.

In Europa en Amerika wordt de baard tegenwoordig meestal geheel afgeschoren, hoewel de baard in de 21e eeuw weer een comeback lijkt te maken.[1]

Verschijningsvormen

Gerelateerd

  • de soul patch, haargroei net onder de onderlip.
  • de snor, de haargroei boven de bovenlip.

Ontharing

Jennifer Miller, bebaarde vrouw

Bij vrouwen met een verhoogde gevoeligheid voor androgenen komt hirsutisme voor - zij hebben baardgroei. Man-naar-vrouw-transseksuelen hebben meestal ook baardgroei. Bij beide groeperingen worden de baardharen geëpileerd, waarbij de blendmethode het meest gebruikelijk is. Hierbij duwt men een elektrische naald in het haarzakje, waarlangs men zwakke wisselstroom leidt hetgeen de haar doet loslaten. Daarna volgt een zwakke gelijkstroom (negatief geladen) hetgeen het haarzakje doet dichtbranden.

Ook lasertherapie wordt toegepast. Hierbij worden flitsen laserlicht op de haren gericht waardoor deze loslaten en het haarzakje dicht brandt.

Man-naar-vrouw-transseksuelen slikken bovendien antiandrogenen (meest Androcur) dat de werking van lichaamseigen androgenen onderdrukt. Naast het ineenschrompelen van de zaadballen en het daarmee terugvallen van de spermaproductie en het verminderen van de geslachtsdrift onderdrukt dit middel de lichaamsbeharing, waaronder de baardgroei.

Bij vrouw-naar-man transseksuelen helpen de geïnjecteerde androgenen de baardgroei op gang, zo niet is implanteren mogelijk om een acceptabel mannelijk uiterlijk te verkrijgen.

Daarnaast ontharen ook sommige niet-transseksuele mannen hun gezicht. Dit gebeurt om verschillende redenen, onder andere uit gemak (men hoeft zich namelijk niet meer of amper meer te scheren), maar ook om androgyne redenen.

Literatuur

  • Christopher Oldstone-Moore, Of Beards and Men. The Revealing History of Facial Hair, 2015, ISBN 9780226479200
  • Jean-Marie Le Gall, Un idéal masculin. Barbes et moustaches, XVe-XVIIIe siècles, 2011, ISBN 9782228906906
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.