Aysheaia

Het 1-6 cm lange organisme had een langwerpig wormvormig lichaam bestaande uit ten minste 12 lichaamssegmenten, waaraan tien paar conische stompbenen met kleine klauwen waren bevestigd. Aysheaia had bovendien een fijne, niet met de lichaamssegmentatie overeenkomstige, oppervlakkige rimpel. De voorste mondopening was bekleed met zes vingerachtige uitsteeksels (papillen), die het dier hielpen met eten. Naast de 10 pootdelen had Aysheaia een paar stekelige antennes in het voorste deel van de romp, die echter niet als hoofd van de rest van het lichaam was gescheiden. Vermoedelijk ondersteunden de voorste aanhangsels het dier ook bij het grijpen en eten van de prooi.

Vanwege het feit dat veel exemplaren werden gevonden samen met de fossiele overblijfselen van sponzen (sclerites), kan worden aangenomen dat Aysheaia ervan leefde en zich ermee voedde. Aysheaia had waarschijnlijk de klauwen op de beenverlengingen gebruikt om zich vast te houden aan de sponzen. Er wordt aangenomen dat het ongewapende dier ook bescherming zocht tegen roofdieren in de sponskolonies.19 exemplaren van A. pedunculata zijn bekend uit de Burgess Shale in Canada. Dit maakt A. pedunculata tot een van de zeldzamere fossielen van de leisteen van Burgess. A. prolata is bekend met een individu uit de Wheeler-formatie.

Aysheaia vertoont opvallende overeenkomsten met recente vertegenwoordigers van de fluweelwormen (Onychophora) en de beerdiertjes (Tardigrada) en wordt daarom door sommigen als hun voorganger beschouwd, maar niet in een van deze groepen ingedeeld. In plaats daarvan is Aysheaia een van de Cambrische vertegenwoordigers van de lobopodia.

• R. A. Robison: Affinities of Aysheaia (Onychophora), with Description of a New Cambrian Species, in: Journal of Paleontology, Vol. 59, No. 1 (Jan. 1985), S. 226–235.