Avebe
De coöperatie Avebe U.A. is een wereldwijd opererende onderneming die producten levert op basis van aardappelzetmeel en aardappeleiwit voor toepassingen in voeding, diervoeding, papier, bouw, textiel en kleefstoffen. Avebe heeft drie productielocaties in Nederland. Twee locaties bevinden zich in de provincie Groningen; in Foxhol en in Ter Apelkanaal. De derde locatie is de aardappelmeelfabriek te Gasselternijveen in de provincie Drenthe. Het hoofdkantoor van het concern is gevestigd in Veendam.
Avebe
| ||||
Motto of slagzin | Innovation by nature | |||
Oprichting | 1919 | |||
Eigenaar | Coöperatie | |||
Sleutelfiguren | B.C. Jansen (voorzitter en CEO) Rob van Laerhoven (CFO) | |||
Hoofdkantoor | Veendam, Nederland | |||
Werknemers | 1326 (2018) | |||
Leden | 2268 (2018) | |||
Producten | Aardappelzetmeel en daarvan afgeleide producten | |||
Sector | Agrarisch | |||
Industrie | Voedingsindustrie Chemische industrie | |||
Omzet | € 577 miljoen (2018) | |||
Winst | € 7,8 miljoen (2018) | |||
Website | avebe.com | |||
|
Bij Avebe zijn ongeveer 2200 boeren aangesloten, opgedeeld in zes districten (twee in Duitsland en vier in Nederland). Voor de bewerking van aardappelzetmeel bezit de coöperatie naast de drie fabrieken in Nederland ook twee productielocaties in Duitsland: Dallmin, gelegen in de gemeente Karstädt, en Lüchow en één productielocatie in Zweden te Malmö.
Geschiedenis
De naam Avebe is de afkorting van Aardappelmeelverkoopbureau, met als telegramadres de afkorting AVEBE. [1][2] De coöperatie werd opgericht op 11 november 1919 als één verkoopcentrale tussen 12 Groningse en Drentse boerencoöperatieve Aardappelmeelfabrieken om namens hen goede verkoopprijzen te bewerkstelligen voor natief zetmeel. In 1921 traden nog 4 coöperatieve fabrieken toe tot de verkoopcentrale. Avebe begon al snel met inkoopcentralisatie, organiseerde kwaliteit- en procesverbetering en een uniforme boekhouding tussen de fabrieken. [3] De boerencoöperaties verdrongen de private zetmeelbedrijven naar de productie van zetmeelderivaten. In 1948 werd de naam Avebe gewijzigd in coöperatieve Verkoop- en Productievereniging van aardappelmeel en derivaten Avebe B.A. en in 1956 werden de eerste derivaten (afgeleide producten van aardappelzetmeel) geproduceerd.
De geschiedenis van Avebe is sterk verbonden met de geschiedenis van de Groninger Veenkoloniën. In 1963 nam Avebe de aardappelmeel- en derivatenfabriek Duintjer Wilkens Meihuizen & Co, opgericht in 1870, over en werd aldus een belangrijke, grote speler op de markt van zetmeelderivaten. In 1971 werd Avebe organisatorische gemoderniseerd en één primaire coöperatie om zo de financiering te verbeteren. [4] In 1974 wordt een groot investerings- en reorganisatieplan opgesteld om het afvalwater- en eiwitprobleem van aardappelzetmeelfabrieken aan te pakken. Tot begin jaren 80 bepaald dit sterk het beleid van Avebe. Er werden 8 fabrieken gesloten en in 4 fabrieken werd geïnvesteerd.[5]Na het faillissement in 1978 van Koninklijke Scholten-Honig (KSH) werd een deel van het zetmeelbedrijf Scholten-concern, opgericht door Willem Albert Scholten in 1841, Nederlands eerste multinational, overgenomen. De Nederlandse aardappelzetmeelfabrieken en lijmfabriek van Scholten werden onderdeel van AVEBE samen met enkele buitenlandse locaties in Malmö en Corbeil en Haussimont en Milaan.[6][7]
Avebe is nu de grootste producent van aardappelzetmeel wereldwijd. De boeren hebben, via de ledenraad, de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid binnen het bedrijf.
Recentere ontwikkelingen
Na investeringen vanaf de jaren negentig in verbreding van het bedrijf in bioplastics, tarwe en tapioca reorganiseerde Avebe zijn activiteiten vanaf 2006[8] rond de aardappelzetmeelteelt in Europa.
- 1994 - Avebe sluit zetmeelderivatenfabriek in Corbeil, verkoopt kant-en-klaarlijmen aan Ceca en stopt met investeren in het opstarten van de tarweglucose en inuline fabriek Chamtor in Bazancourt [9] [10][11]
- 1995 - Avebe wordt volledig eigenaar van Glucona, een joint venture opgericht in 1978 tussen Akzo en Avebe, producent van gluconzuur en derivaten.[12]
- Koopt Duitse zetmeelfabriek Prignitz Stärke in Dallmin.[13]
- Koopt de tarwezetmeelfabriek Latenstein in Nijmegen van Meneba.[14]
- 2001 - Avebe verkoopt Scholten lijmen aan Paramelt [15]
- 2003 - Avebe verkoopt Glucona aan de dochteronderneming Purac van CSM.[16]
- Management buy-out van de bioplasticfabriek.[17]
- Verkoop van de zetmeeladditieffabriek om de tabletten te maken in de farmacie aan DFE Pharma een dochter van FrieslandCampina.[18]
- Start met de vermarkting van het amylopectine-aardappelzetmeel, onder de naam Eliane.[20]
- 2006 - Avebe verkoopt zijn belangen in Thailand, Indonesië, China en Zuid-Amerika.[21][22][23][24]
- 2007 - Avebe sluit de tarwezetmeelfabriek in Nijmegen.[25]
- Verkoopt aardappelzetmeelfabriek Haussimont in Frankrijk aan AdventAgri.[26]
- Start een samenwerking met National Starch Food Innovation voor de verdere vermarkting en ontwikkeling van aardappelzetmeeltoepassingen en -derivaten buiten Europa.
- Start een alliantie met DSM Food Specialties voor het ontwikkelen van een nieuwe enzymatisch zetmeel modificatietechnologie (Etenia).[27]
- Investeert in een nieuwe raffinagetechniek voor het maken van natief aardappeleiwit onder de naam Solanic.[28]
- 2015 - Avebe beëindigt de samenwerking met Ingredion (heeft National Starch overgenomen).[29]
- 2018 - Avebe opent een innovatiecentrum op het Zernikecomplex in Groningen.
- 2019 - Avebe ontvangt predicaat koninklijk.[30]
Hoofdkantoor
Het hoofdkantoor van Avebe is sinds eind 2011 opnieuw gevestigd in Veendam. Het bedrijf had in 2005 het hoofdkantoor verkocht en daarmee de historisch locatie Veendam verlaten en zich gevestigd op de productielocatie in Foxhol. In 2011 ging het bedrijf op zoek naar een nieuwe locatie. Uiteindelijk koos men voor de huur van het oude hoofdkantoor.
Voormalige Nederlandse locaties Avebe aardappelzetmeelfabrieken
Vroegere locaties van aardappelzetmeelfabrieken zijn:[31][32][33]
- Tonden Foxhol 1841-1999 (tot 1978 KSH)
- Onder Ons De Krim (Overijssel) 1906-1993 (1967/1974-1978 KSH)
- DWM (Duintjer, Wilkens, Meihuizen) Veendam 1870-1982 (vanaf 1963 Avebe)
- Ter Apel en Omstreken Ter Apel 1916-1981
- Hollandia Nieuw-Buinen 1898-1981
- Alteveer Alteveer (Stadskanaal) 1909-1981
- Oranje (Drenthe) 1913-1980 (tot 1978 KSH)
- Excelsior Veenoord 1909-1980
- Pekela en Omstreken Nieuwe Pekela 1900-1980
- de Twee Provincien Stadskanaal 1914-1979
- de Toekomst Nieuwe Compagnie 1900-1969
- Woudbloem Scharmer 1904-1968
- Westerwolde Veelerveen 1913-1964
- De Centrale Coevorden 1908-1963
- van Linge Veendam 1869-1962 (vanaf 1963 Avebe)
- Wildervank en Omstreken Eexterveenschekanaal 1903-1954
- de Baanbreker Lutten 1900-1953
- Eersteling Borgercompanie 1898-1935
Resultaten
Avebe heeft een gebroken boekjaar dat per 31 juli afloopt. Het jaar 2014 heeft betrekking op de periode van 1 augustus 2013 tot en met 31 juli 2014.
Jaar | Netto omzet | Bedrijfsresultaat | Nettoresultaat | Aantal werknemers (gemiddeld) |
Prestatieprijs geleverde aardappelen[34] (in euro/ton) |
Aantal leden |
---|---|---|---|---|---|---|
2002[35] | 683,4 | 22,5 | 10,3 | 2602 | 4568 | |
2003 | 635,3 | 14,1 | 7,7 | 2546 | 4338 | |
2004[36] | 609,5 | 8,3 | 0,4 | 2602 | 50,80 | 4221 |
2005 | 591,6 | -59,2 | -69,4 | 2407 | 26,37 | 4030 |
2006 | 633,7 | 8,4 | -4,6 | 2073 | 50,24 | 3800 |
2007 | 615,7 | 32,9 | 25,2 | 1611 | 57,47 (64,82 jaarverslag 2008) | 3609 |
2008 | 652,7 | 41,7 | 33,3 | 1419 | 73,90 (84,99 jaarverslag 2008) | 3457 |
2009 | 581,9 | 14,0 | 3,1 | 1447 | 49,92 | 3265 |
2010[37] | 521,8 | 11,0 | 2,8 | 1422 | 46,84 | 2960 |
2011 | 525,1 | 36,9 | 19,8 | 1361 | 67,32 | 2743 |
2012 | 554,1 | 50,4 | 32,1 | 1352 | 76,94 | 2633 |
2013 | 550,0 | 20,0 | 11,4 | 1308 | 77,36 | 2532 |
2014 | 540,7 | 15,1 | 8,3 | 1311 | 75,07 | 2479 |
2015[38] | 521,1 | 17,6 | 11,8 | 1314 | 78,41 | 2475 |
2016[39] | 548,6 | 12,6 | 6,5 | 1306 | 77,10 | 2397 |
2017[40] | 551,3 | 14,3 | 6,3 | 1311 | 82,16 | 2310 |
2018[41] | 576,6 | 16,6 | 7,8 | 1326 | 85,81 | 2268 |
2019[42] | 574,3 | 11,4 | 5,3 | 1313 | 96,63 | 2225 |