Ancona (stad)

Ancona is een stad met zeehaven in Noordoost-Italië. Ancona ligt aan de Adriatische Zee en is de hoofdstad van de regio Marche en van de gelijknamige provincie. De naam Ancona is afkomstig van het Grieks Ἀγκών en betekent elleboog, verwijzing naar de vorm van de kust die lijkt op een elleboog.

Ancona

Stad in Italië
Situering
Regio	Marche
Provincie	Ancona
Coördinaten	43° 37′ NB, 13° 31′ OL
Algemeen
Oppervlakte	123 km²
Inwoners (31 dec. 2013)	101.742 (827 inw./km²)
Hoogte	0 - 110 m
Overig
Aangrenzende gemeenten	Agugliano, Camerano, Camerata Picena, Falconara Marittima, Offagna, Osimo, Polverigi, Sirolo
Beschermheilige	Cyriacus
ISTAT-code	042002
Portaal    Italië

De volgende frazioni maken deel uit van de gemeente: Montesicuro en Paterno d'Ancona.

De stad ligt 244 kilometer ten noordoosten van Rome. In de door keizer Augustus ingevoerde bestuurlijke indeling lag het in het uiterste puntje van de regio Picenum. Keizer Trajanus liet een triomfboog bouwen in de haven van Ancona, een haven die hij ook uitgebouwd had.

Ancona is gelegen bij de hellingen van de twee uiterste einden van het voorgebergte van Monte Conero: Monte Astagno, met de citadel, en Monte Guasco, waar de 90 meter hoge dom staat. Deze kathedraal, die in 1999 zijn duizendjarig bestaan vierde, is gewijd aan Cyriacus van Jeruzalem, en volgens overleveringen zou op deze plaats een tempel van Venus gestaan hebben. Zij wordt door Catullus en Iuvenalis genoemd als de plaatselijke beschermgodin.

Ancona was een markgraafschap in het Heilige Roomse Rijk; haar bloeiperiode was als zeemogendheid, onder de naam Republiek Ancona. Na de verdrijving van de joden uit de Spaanse landen in 1492 werd Ancona een van hun toevluchtsoorden. De stad maakte toentertijd deel uit van de Kerkelijke Staat, maar toen paus Pius V in 1569 eveneens de joden uit zijn gebied verdreef, maakte hij onder andere een uitzondering voor Ancona. Mogelijk wilde hij de handel vanuit deze havenstad met het Osmaanse Rijk niet in gevaar brengen.

Een van de vele monumenten in Ancona is het Lazzaretto (Laemocomium of "Mole Vanvitelliana"), in 1732 ontworpen door architect Luigi Vanvitelli. Het is een vijfhoekig gebouw dat meer dan 20.000 vierkante meter beslaat, en dat is gebouwd om de verdediging van de stad te beschermen tegen het risico van besmettelijke ziektes, die vanaf de schepen de stad zouden kunnen bereiken. In die tijd werd verondersteld dat besmettelijke ziektes zoals malaria (letterlijk: slechte lucht) via de lucht werden overgedragen.