Analemmatische zonnewijzer

De analemmatische zonnewijzer[2] is een type zonnewijzer dat meestal horizontaal is uitgevoerd, vaak op de grond. Het voorwerp dat de schaduw geeft (meestal een persoon) staat loodrecht en wordt verplaatst over een datumschaal, een soort kalender. Deze datumschaal is noord-zuid gericht. M.a.w. de meridiaan van de plaats, al of niet aangeduid, loopt over de 'kalender'.

Zonnewijzer bij het stedelijk museum van Hasselt[1]

De uuraanduidingen bevinden zich op een ellips. In het noordelijk halfrond staat de aanduiding voor 12 uur in het noorden, in het verlengde van de datumschaal; in het westen staat de aanduiding voor 6 uur, in het oosten die voor 18 uur. De ellips is meer afgeplat naarmate de breedtegraad kleiner is. Op de pool vormt ze een cirkel, aan de evenaar is ze herleid tot een rechte lijn.

Samengevat: je gaat op de 'kalender' staan ter hoogte van de datum. Je schaduw wijst dan het uur aan.

Dit is een geschikte zonnewijzer voor plaatsen waar niets in de weg mag staan, bijvoorbeeld op de speelplaats van een school.

Het woord 'analemmatisch' komt van het Grieks ana (van boven) en lemma (opname) en betekent dus opname van boven of bovenaanzicht. De analemmatische zonnewijzer is immers het bovenaanzicht van een sferische equatoriale zonnewijzer.