Almere

Almere ( uitspraak (info / uitleg)) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Flevoland, in de polder Zuidelijk Flevoland. De gemeente verwelkomde in oktober 2016 haar 200.000ste inwoner en telde op 1 april 2020 212.854 inwoners.

Almere
Gemeente in Nederland
Skyline van Almere met het Weerwater
(Details) (Details)
Situering
ProvincieFlevoland
Coördinaten52° 22 NB, 5° 13 OL
Algemeen
Oppervlakte248,77 km²
- land129,19 km²
- water119,58 km²
Inwoners (1 januari 2019)207.904?
(1609 inw./km²)
BestuurscentrumAlmere Stad (belangrijkste stadsdeel)
Belangrijke verkeersadersA6 A27 N305 N702 Flevolijn
Station(s)Almere Poort
Almere Muziekwijk
Almere Centrum
Almere Parkwijk
Almere Buiten
Almere Oostvaarders
Politiek
Burgemeester (lijst)Franc Weerwind (D66)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)€ 34.900 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)€ 182.000
WW-uitkeringen (2014)45 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)1300-1379
Netnummer(s)036
CBS-code0034
CBS-wijkindelingzie wijken en buurten
Websitewww.almere.nl

Bevolkingspiramide (2008)
Foto's
Station Almere Centrum
Topsportcentrum Almere
De Groene Kathedraal
Portaal    Nederland

Almere grenst aan zijn landzijde aan de gemeenten Lelystad en Zeewolde. Aan zijn waterkant ligt Almere aan het Gooimeer, IJmeer en Markermeer. De stad ligt, op de dijken na, geheel onder zeeniveau (2 tot 5 meter).

Almere is in de tweede helft van de twintigste eeuw opgezet als tweede grotere stad in de provincie Flevoland. De eerste woningen werden opgeleverd in 1976. Inmiddels is het Lelystad, de hoofdstad van Flevoland met ruim 79.000 inwoners (2020), in inwonertal ver voorbijgestreefd. Na 25 jaar, in 2001, had Almere al 150.000 inwoners. Anno 2020 is zij qua inwoners de achtste gemeente van het land. In de komende periode zal de stad kunnen groeien tot een aantal van 350.000 inwoners.

Naam

De stad Almere is vernoemd naar het water genaamd Almere. Dit was in de middeleeuwen een meer of binnenzee, ongeveer waar nu het IJsselmeer ligt. Volgens sommigen is 'Almere' een Germaanse naam voor ‘groot meer', waarbij het woorddeel ‘mere' een Middelnederlandse vorm is van het moderne 'meer'. Het Germaanse 'ala' is zeer verwant met ons woord 'al', dat ‘geheel' betekent (vergelijk: 'een en al', 'geheel en al'), en in samengestelde woorden ‘groot' of ‘erg'. Het 'Aelmere' wordt voor het eerst genoemd in een heiligenleven over de Angelsaksische bisschop Bonifatius.[1] Daar wordt vermeld dat deze Ierse bisschop in 753 vanaf de Rijn komende over een water genaamd 'Aelmere' richting het huidige Friesland voer. Rond 1100 wordt in een kroniek over het eiland Urk gesproken als ‘Urk in het meer Almere'. Volgens een nieuwere opvatting is het huidige woorddeel al (oorspronkelijk ael) echter een verwijzing naar een ander woord voor paling, het moderne aal.[2]

De Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP) gebruikte aanvankelijk de werknaam 'Zuidweststad' voor de nieuwe stad. In 1970 werd gekozen voor de naam Almere, waarbij alternatieve namen ('IJmeerstad', 'IJdrecht', 'Nieuw Amsterdam', 'Eemmeerstad' en 'Flevostad') afvielen. De nieuwe naam werd in 1971 voor het eerst gebruikt.[3]

Geschiedenis

Van oorsprong waren de IJsselmeerpolders vooral, of zelfs uitsluitend, bedoeld als landbouwgrond. Na de Tweede Wereldoorlog kwam men echter tot het inzicht dat de snel groeiende bevolking van met name Amsterdam voor een deel elders gehuisvest zou moeten worden. Zo ontwierp men twee steden in de polders Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. De stad in Oostelijk Flevoland werd Lelystad. De stad in zuidelijk Flevoland werd op de eerste schetsen nog Zuidweststad genoemd, maar kreeg in de jaren zeventig de naam Almere, naar de vroeg-middeleeuwse naam van de Zuiderzee (zie Almere (meer)).

De eerste aanzet voor de bouw van Almere werd gegeven op 30 september 1975[4] en de eerste woningen in Almere werden opgeleverd in november 1976.[5] De stad werd toen nog direct bestuurd door het Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (Z.IJ.P.), met een landdrost aan het hoofd. Het landelijk voorgeschreven bouwprogramma voor de nieuwe stad bestond voor 70 tot 80 procent uit sociale woningbouw. Als opdrachtgever en voorbereider van de woningbouw in Almere werd in 1975 de Stichting Woningbouw Almere opgericht, een onderdeel van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders.

Eind 1979 werd op initiatief van landdrost Han Lammers de algemene Woningbouwvereniging Almere opgericht. Het idee was dat deze vereniging de sociale huurwoningen van de SWA in eigendom en beheer zou overnemen en de resterende bouwopgave van sociale huurwoningen in Almere voortaan voor haar rekening zou nemen. Geheel tegen de tijdgeest in volgde bijna gelijktijdig de oprichting van de christelijke woningbouwvereniging Goedestede, door gelovige Almeerders die hoopten te bevorderen dat er in Almere meer aanwas zou komen voor de nieuwe lokale protestantse kerkgemeenschap.

Per 1984 werd wat nog over was van het OL ZIJP (behalve het Markermeer) bij wet opgedeeld in de gemeenten Almere en Zeewolde.[6] De gemeente Almere beschouwt zich als de rechtsopvolger van het Openbaar Lichaam en voert ook hetzelfde wapen. Tot 1986, de oprichting van de provincie Flevoland, nam het Ministerie van Binnenlandse Zaken de provincietaken waar.

Oorspronkelijk was Almere opgezet als meerkernige stad. Dit beleid is gedeeltelijk losgelaten. Almere Buiten en Almere Stad zijn via de wijk Tussen de Vaarten aan elkaar gegroeid. Tussen de oudste en de nieuwste woonwijken ziet men duidelijk een veranderd woningbouwbeleid terug: in de jaren zeventig was dit gericht op gelijkvormigheid en functionaliteit, in de jaren negentig werd het de trend meer exclusieve en opvallende woningen te bouwen, bijvoorbeeld in de Regenboogbuurt en Eilandenbuurt.

Het centrum van Almere Stad, het grootste stadsdeel, breidde hierna sterk uit. In 2006 werd het eerste deel van het nieuw gebouwde stadscentrum Citymall Almere opgeleverd. Het voornaamste gebouw hiervan is de Citadel, ontworpen door Pritzker Prize-winnaar Christian de Portzamparc. Begin 2007 werden de nieuwe Schouwburg Almere en Kunstencentrum de Kunstlinie in gebruik genomen. Het opvallende pand, gelegen aan het Weerwater, werd op 8 juni 2007 officieel geopend door koningin Beatrix.[7]

Op 3 oktober 2016 had de stad precies 200.000 inwoners.[8]

Geografie

Topografische gemeentekaart van Almere, december 2016

Almere is thans met afstand de grootste gemeente van Flevoland met 211.704 inwoners (1 januari 2020), maar Lelystad is qua oppervlakte groter. Qua inwonertal is het de achtste gemeente van Nederland.

Het meest westelijke punt van Zuidelijk Flevoland en daarmee van de provincie is de Muiderhoek. De Muiderhoek ligt op het grondgebied van de gemeente Almere.

Stadsdelen

De gemeente Almere bestaat uit de volgende stadsdelen:

Almere Pampus en Oosterwold zijn stadsdelen die in ontwikkeling zijn.

Wijken

Demografie

Bevolkingssamenstelling

Bevolkingspiramide van Almere anno 2008

Almere heeft een relatief jonge bevolking. Van de inwoners is 28 procent jonger dan 20 jaar en 8 procent is 65 jaar of ouder, tegen respectievelijk 24 en 15 procent in heel Nederland. De laatste jaren neemt het aantal jongeren echter af, en het aantal ouderen toe.[9]

19 procent van de Almeerders is in Almere geboren, 29 procent is in de regio Amsterdam geboren en 20 procent is geboren in het buitenland. De grootste etnische minderheidsgroep wordt gevormd door de Surinamers: zij zijn met 22.027 mensen vertegenwoordigd in de stad. Andere grote etnische groepen zijn Marokkanen (7.309 inwoners), Antillianen (4.842) en Turken (3.390). In totaal herbergt Almere 160 nationaliteiten en 187 etnische groepen.[9]

Ontwikkeling van het inwoneraantal

Het oorspronkelijke plan voor Almere was een stad tussen 125.000 en 250.000 inwoners.[10] Op 29 oktober 2007 ondertekenden wethouder Adri Duivesteijn en minister Jacqueline Cramer een contract dat de basis is van de schaalsprong naar een stad van 350.000 inwoners in 2030. In de periode tussen 2010 en 2030 zullen er 60.000 woningen bijgebouwd worden. Daarmee wordt Almere, na Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht mogelijk de vijfde stad van Nederland qua bevolkingsomvang. Almere is over de streep gehaald omdat het rijk heeft toegezegd de wegen rond Almere en Amsterdam aan te pakken. De A1, A6, A9 en A10-Oost worden uitgebreid.[11] Ook is het de bedoeling om de Flevospoorlijn uit te breiden naar vier sporen.

stadsdeel Havenstadsdeel Stadstadsdeel Buitenstadsdeel Houtstadsdeel PoortoverigTotaal
19705252
19754747
19806.569636.632
198521.41017.2401.5598840.297
199022.35537.02411.49920971.087
199522.37658.81622.740564-104.496
200022.23783.93435.2901.336-142.797
200522.590103.56047.3581.366134-175.008
201022.266107.80454.8991.3441.764-190.767
201521.935108.17755.8301.5109.480-196.932
202022.820113.83856.0403.52015.160326211.704

Gebieden die nog niet als wijk waren benoemd werden tot 1995 aangemerkt als "overig". Vanaf 1995 worden zij toebedeeld aan het betreffende stadsdeel, waarbij de bewoners van Almere Pampus bij Almere Stad zijn gevoegd.[9][12] In 2020 is het overige gebied weer opgenomen.

Economie

Relatie Amsterdam – Almere

Almere is oorspronkelijk gebouwd als overloopstad voor zowel Amsterdam als het Gooi. Nog steeds wonen er veel mensen die geboren zijn in Amsterdam en in Het Gooi. Veel van de inwoners hebben een relatie met deze regio's (werk, recreatie, sociale contacten, etc.). Het gevolg is dat er een grote verkeersstroom (auto, trein) is tussen Amsterdam en Het Gooi. Zowel de autoweg als de spoorweg via de Hollandse Brug bij Muiderberg en Stichtse Brug bij Huizen zitten aan de grenzen van hun capaciteit.[13] Daarom wordt al lange tijd gedacht aan nieuwe verbindingen, naast uitbreiding van de bestaande weg- en spoorwegcapaciteit.

Er zijn nu vergevorderde plannen voor een verbreding van de A6[14] en daarmee samenhangend een aanpassing van de A1/A9/A10. Vanwege de Schaalsprong van Almere wordt gestudeerd op verdere uitbreiding van het wegennet.[15]

Ook wordt een sterke vergroting van de capaciteit van het openbaar vervoer nagestreefd.[16] De verdubbeling van het aantal sporen van de Flevolijn is daarbij onvoldoende.[17] Om minder afhankelijk te zijn van alleen de Hollandse Brug en de naastgelegen spoorbrug worden plannen gemaakt voor een brug of tunnel die mogelijk via het IJmeer loopt.

Bedrijventerreinen

  • Gooisekant
  • Hogekant
  • Hollandsekant
  • Lagekant
  • Markerkant
  • Veluwsekant
  • Sallandsekant
  • De Steiger
  • De Vaart

Winkels en markten

Winkelstraat in het stadscentrum

Het stadshart van Almere Stad heeft het grootste winkelgebied van Almere en is een van de grootste winkelcentra van Nederland. Ook Almere Haven en Almere Buiten hebben forse winkelgebieden. Sinds 2006 mogen winkels in heel Almere op zondagen geopend zijn. Hoewel niet alle winkels hiervan gebruikmaken, zijn veel supermarkten, bouwmarkten en tuincentra iedere zondag open, alsmede een groeiend aantal kleinere winkels in het nieuwe stadshart. Elke laatste zondag van de maand kent Almere een ‘officiële' koopzondag, waarop vrijwel alle winkels open zijn. Het centrum van Almere Stad is verkozen tot beste binnenstad van Nederland.[18]

In de stadsdelen Stad, Haven en Buiten zijn wekelijkse markten.[19]

Almere Stad Almere Haven Almere Buiten
Woensdag 9:00 - 16:00 uur
Zaterdag 9:00 - 16:00 uur
Vrijdag 9:00 - 14:00 uur Donderdag 9:00 - 14:00 uur

Cultuur en recreatie

Monumenten

Almere heeft een rijk archeologisch bodemarchief. Na de laatste IJstijd lag het grondgebied van de gemeente ook droog en hebben er duizenden jaren mensen in de omgeving van de rivier de Eem gewoond. Veel vindplaatsen uit vooral het Mesolithicum zijn in situ bewaard gebleven, in de stad ingepast en als ontmoetingsplaats ingericht. Daarnaast zijn er veel scheepswrakken uit de Zuiderzee-tijd in de voormalige zeebodem bewaard gebleven.

Ook zijn er in Almere enkele gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

Kunst

Bouwwerken en architectuur

Het onvoltooide Kasteel Almere
Luchtfoto van Almere Haven met Golvend Land

Almere staat bekend om de bijzondere bouwwerken en architectuur in de stad. Met name in het stadscentrum is er moderne architectuur te vinden. De gemeente investeert tevens in enkele cultuurexperimenten zoals De Fantasie, De Realiteit en De Eenvoud. In deze wijken hebben de bewoners zelf hun huis ontworpen.

Bekende of opmerkelijke bouwwerken in Almere:

Almere Stad
  • Citadel - Winnaar Architectuurprijs Almere 2006.
  • La Defense - Veelkleurig kantorencomplex.
  • De nieuwe bibliotheek - Winnaar Architectuurprijs Almere 2010.
  • Landgoed Hagevoort - Industrieel monument in groene setting.
  • Mode Centrum Almere - 'UFO' langs rijksweg A6.
  • Schouwburg Almere - Drijvend theater op het water.
  • The Wave - Gebouw met golvende gevel aan Weerwater.
Almere Haven
Almere Buiten
  • Panoramique - Hoge woontoren in de Eilandenbuurt.
  • Rooie Donders - Woontorens in de Regenboogbuurt.
  • Towerhouses - Gele rondvormige huizen in de Regenboogbuurt.

Film, theater en muziek

Almere beschikt over een bioscoop Kinepolis en filmhuis 'Het Nieuwe Filmhuis' in 'De nieuwe bibliotheek'.

Tevens zijn er drie theaters in Almere. Kunstlinie Almere Flevoland in het stadscentrum, Corrosia Theater, Expo & Film is gevestigd in het gebouw Corrosia in Almere Haven en De Glasbak in stadsdeel Almere Stad, welke behalve amateur-producties ook experimenteel theater programmeert.

Almere heeft sinds 2007 een poppodium: de Meester.

Almere verhalen

In 2009 ontstond in Almere het idee om drie bekende schrijvers een verhaal over de stad te laten schrijven. Het is opgenomen in de Cultuurnota: Almere, stad met verbeelding. De auteurs kwamen in Almere wonen met een vrije opdracht aldaar te schrijven over hun nieuwe woonplaats.[20]

Evenementen

Binnen de grenzen van de gemeente Almere worden enkele grootschalige evenementen georganiseerd.

Floriade 2022

Voor de Floriade 2022 werd in september 2011 de kandidatuur opengesteld, waarop zeven kandidaten zich aanmeldden: de regio Rivierengebied, de regio Noord-Holland-Noord, de gemeente Almere, de gemeente Amsterdam, de regio Boskoop, de gemeente Groningen en de Coöperatie Flevoland 2022 uit Lelystad. De Nederlandse Tuinbouwraad besloot na een eerste selectieronde om aan vier kandidaten te vragen een bidbook te maken waarin de plannen verder worden uitgewerkt. De vier kandidaten voor de Floriade 2022 waren de gemeente Almere, de gemeente Amsterdam,[21] de regio Boskoop en de gemeente Groningen. In september 2012 maakte de Tuinbouwraad bekend dat de Floriade 2022 in Almere gehouden wordt.[22]

De kandidatuur van Almere voor de Floriade 2022 is ontstaan vanuit het burgerinitiatief "Almere Vandaag"[23] en geeft invulling aan het motto "Mensen maken de stad", waarnaar verwezen wordt in de "Almere Principles".[24]

Natuur- en recreatiegebieden

Almere heeft diverse natuur- en recreatiegebieden, waaronder:

Sport

De sportvelden van Almere liggen verspreid over zeven sportparken. Er zijn acht tennisaccommodaties, drie overdekte zwembaden, zes sporthallen en elf sportzalen.[25] In Almere vinden diverse sportevenementen plaats, zoals de Holland Triathlon. In het Topsportcentrum Almere vinden regelmatig sportwedstrijden op het hoogste niveau plaats.

Ook wordt er topsport in Almere beoefend. Zo komt het eerste team van de Almeerse Hockey Club uit in de Hoofdklasse. Sinds 2005 speelt Almere City FC in de Eerste Divisie. Daarnaast doen de Almeerse soft- en honkbalclub Almere'90, de Almeerse badmintonvereniging en Squash Almere mee op het hoogste niveau in Nederland. Hoogstspelende amateurvoetbalclub is FC Almere. Volleybalclub VC Allvo speelde voorheen op het hoogste niveau, maar is tegenwoordig actief op het tweede niveau. Ook basketbalclub Almere Pioneers speelde een aantal seizoenen op het hoogste niveau, maar speelt inmiddels lager.

Verkeer en vervoer

Wegverkeer

Olifanten van Almere bij knooppunt Almere

In de omgeving van Almere liggen de volgende grote rijks- en provinciale wegen:

De infrastructuur binnen Almere kenmerkt zich door gescheiden infrastructuur voor fiets, auto en bus (volledig vrijliggende fietspaden en busbanennetwerk).

Spoorwegen

In 1987 is Almere aangesloten op het landelijke spoorwegnet via de in 1988 voltooide spoorlijn Weesp - Lelystad (de Flevolijn), die sinds 2012 doorloopt tot Zwolle (de Hanzelijn). Almere heeft zes stations: Almere Poort, Almere Muziekwijk, Almere Centrum, Almere Parkwijk, Almere Buiten en Almere Oostvaarders. Tot de opening van station Almere Poort in 2012 bestond er nog het station Almere Strand. Dit station werd alleen gebruikt voor evenementen op het Almeerderstrand.

Vanaf station Almere Centrum rijden intercity's en sprinters in de richtingen Amsterdam, Utrecht, Schiphol, Den Haag, Lelystad, Zwolle, Groningen en Leeuwarden.

Stads- en streekvervoer

Het stads- en streekvervoer in en rondom de stad wordt verzorgd door vervoersbedrijf Keolis Nederland en bestaat uit vervoer met stads- en streekbussen.

Het stadsbusnetwerk met als merknaam allGo heeft zeven buslijnen en drie nachtbuslijnen (nightGo). Onder het R-net rijden vijf streeklijnen, een daarvan is spitslijn. Verder is er een netwerk voor hoogwaardig openbaar vervoer, twee andere streeklijnen, een lijn van en naar industrieterrein De Vaart met haltes waar de bus op verzoek komt (flexiGo, lijn 22) en twee lijnen naar de nieuwe wijk Nobelhorst (nobelGo, spitslijn 25 en buurtbuslijn 525).

Overzicht van infrastructuur

Infrastructuur van Almere, met wegen uit de Open Street Map, maart 2014

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
 Edam-Volendam (NH)
Waterland (NH)
(Markermeer) 
 Hoorn (NH)
(Markermeer) 
 Lelystad 
 Amsterdam (NH)
(IJmeer) 
 Zeewolde 
   Gooise Meren (NH)
Huizen (NH) (Gooimeer) 
 Blaricum (NH) (Gooimeer) 

Politiek en bestuur

College van burgemeester en wethouders

Franc Weerwind (D66) is sinds 9 september 2015 de burgemeester van Almere.

Sinds 14 februari 2020 zijn de wethouders:[26]

  • Hilde van Garderen (VVD) - Openbare Ruimte, Cultuur, Marketing en Communicatie
  • Maaike Veeningen (D66) - Ruimtelijke & Economische Ontwikkeling en Vastgoed
  • Jan Hoek (GroenLinks) - Verduurzaming, Mobiliteit en Innovatie
  • Julius Lindenbergh (VVD) - Financiën, Sport, Digitalisering en Dienstverlening
  • Roelie Bosch (ChristenUnie) - Welzijn, Jeugd, Onderwijs, Ouderen en Gezondheid
  • Froukje de Jonge (CDA) - Sociaal domein, Diversiteit en Inclusie

Gemeenteraad

De installatie van de eerste gemeenteraad van Almere vond plaats op 2 januari 1984, in aanwezigheid van onder andere de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Koos Rietkerk. De verkiezingen hiervoor vonden plaats op 21 september 1983. Voor 1984 had Almere een adviesraad, die telkens werd gekozen voor een zittingsperiode van twee jaar (1978-1980, 1980-1982 en 1982-1984). Deze adviesraad bestond net als de gemeenteraad uit politieke partijen. Op 11 maart 1977 werd voor het eerst voor een bestuurlijke vertegenwoordiging gestemd; de adviescommissie, bestaande uit vijf personen die op persoonlijke titel waren gekozen.

De raad van Almere telt sinds 1998 39 zetels. Vanwege de toename van het aantal inwoners tot boven de 200.000, werd het aantal zetels in 2018 vergroot naar 45.

Verkiezingsresultaten:

Partij1984198619901994199820022006201020142018
VVD557101287758
PvdA1014969712857
PVV-------996
D6612710521365
GroenLinks2134443324
SP------4243
Leefbaar Almere-----94343
Partij voor de Dieren---------3
ChristenUnie----112112
CDA2343343222
Almere Partij/OPA--------11
Respect Almere---------1
Almere Partij-122322---
Trots op Nederland-------1--
Verenigde Senioren Partij----111---
Stadspartij Almere----11----
CP/CD2112------
Stap '841---------
Totaal23273337393939393945

Stedenbanden

Almere heeft een officieel jumelage met de Deense stad Aalborg. Er zijn tevens vriendschappelijke banden met:

Milton Keynes is net als Almere een geplande stad.

Onderwijs

Hieronder staat per soort onderwijs welke scholen zich bevinden in Almere. Indien een school meerdere vestigingen heeft, wordt alleen de hoofdvestiging genoemd.

Scholen voor voortgezet onderwijs:

 
  • International School Almere
  • Montessori Lyceum Flevoland
  • Nautilus College (speciaal onderwijs)
  • Oostvaarders College
  • Helen Parkhurst

Scholen voor middelbaar beroepsonderwijs:

Voor hoger beroepsonderwijs zijn er in Almere de volgende scholen:

Geboren

Overleden

Zie de categorie Almere van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Beluister (info)

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.