Alice Seeley Harris

Op 19-jarige leeftijd trad Alice in overheidsdienst te Londen. In haar vrije tijd zette ze zich in voor het missiewerk van Frederick Brotherton Meyer. Al na korte tijd besloot ze ontslag te nemen en schreef ze zich in bij de Doric Lodge, het opleidingscollege van de Region Beyond Missionary Union. In dit instituut van Britse Baptisten ontmoette ze haar toekomstige echtgenoot John Hobbis Harris. Na zeven jaar kreeg Alice toestemming om te worden uitgestuurd naar Congo. Ze verloofde zich met Harris en huwde hem op 6 mei 1898. Enkele dagen later scheepten ze in op de SS Cameroon richting Congo. Hun einddoel was de Congo-Balolo Mission.

Ze bereikten de missiepost van Ikau in augustus 1898 en maakten er onmiddellijk kennis met de wreedheden van het koloniale regime. Na verlof in Engeland keerden ze in 1902 terug en werden geposteerd in Baringa, een dorp aan de Maringarivier. In dit plantagegebied werden ze geconfronteerd met nog intensere wanpraktijken. Om de lokale bevolking te dwingen rubber te leveren, zette de Anglo-Belgian India Rubber Company (ABIR) de grofste middelen in: haar opzichters - zelf geterroriseerd - maakten zich schuldig aan afranselingen met de chicotte (een scherpgerande bullenpees uit nijlpaardenhuid), gijzelneming, verkrachting, afhakken van handen, platbranden van dorpen, tot zelfs kannibalisme. Opsluiting en chain gangs waren het lot van wie geen belastingen betaalde. Met haar Goerz-Anschutz vouwcamera (en later haar Kodak Brownie) legde Alice Seeley de gevolgen van dit schrikbewind vast.[2][3]

Haar werk verscheen in het missieblad The Regions Beyond. Aanvankelijk waren het nog klassieke en etnografische foto's, maar in april 1903 illustreerden ze een eerste artikel over de atrociteiten: "The Indictment against the Congo Administration. Is it True?" Het jaar daarop schreef de vrouw van de uitgever H. Grattan-Guinness een eerste pamflet over de kwestie, getiteld Congo Slavery. De foto's van Seeley werden opgemerkt door Edmund Dene Morel, die ze afdrukte in zijn West African Mail[4] en in zijn boeken King Leopold's rule in Africa en Red Rubber. Daaronder was haar iconische beeld van Nsala uit Wala met de hand en voet van zijn dochter, dat ook verscheen in sommige edities van Mark Twains satire King Leopold's Soliloquy (1905). Vooral in de Engelstalige wereld werd het schokkende beeldmateriaal opgepikt. Het Australische blad The Advertiser gaf een uitvoerige beschrijving[5] en de New York American bracht in december 1906 een eigen geïllustreerde reeks over de Congolese gruwel.

Seeley en haar man kregen te maken met tegenkanting door de kolonialen. De Congolezen mochten hen geen voedsel meer verkopen en de missionarissen vonden een niet-afgevuurde kogel op hun drempel. Eind mei 1905 vernamen ze dat er een slachting had plaatsgevonden in het dorp Bongwonga. Ondanks hun angst trokken ze in het najaar op onderzoek en vonden ze de overlevenden in het woud. Ze besloten om terug te keren naar Engeland en het publiek in te lichten. Ze schreven hun bevindingen neer in Botofé bo le iwa - Rubber is death (1906) en trokken op tournée doorheen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Ze hielden er telkens honderden meetings, met uiteenzettingen, gebeden en hymnes. Dankzij de toverlantaarn konden de foto's van Seeley een nieuw publiek bereiken. In 1906 sloten ze zich aan bij de Congo Reform Association.

Toen Leopold in november 1908 gedwongen was zijn Congo Vrijstaat over te dragen aan de Belgische Staat, waren de foto's van Alice Seeley Harris daar niet vreemd aan geweest. Door hun kwaliteit en verspreiding hadden ze gezorgd voor een niet eerder geziene betrokkenheid van de publieke opinie. Tevergeefs hadden de koloniale autoriteiten nog geprobeerd ze te diskrediteren met leugenachtige insinuaties van trukage.[6][7] Tegen de directe emotionele impact van de beelden waren ze niet opgewassen.

De Harrissen gingen door met hun activisme en werden reizende secretarissen van de Congo Reform Association (1908) en later van de Anti-Slavery and Aborigines’ Protection Society (1911). In 1911–12 keerden ze terug naar Congo en stelden ze vast dat er veel was verbeterd. Hierover publiceerden ze Present Conditions in the Congo, opnieuw met eigen beeldmateriaal. Later zou Alice nog opklimmen tot directeur van de Anti-Slavery Society. Officiële erkenning was echter karig en haar foto's bleven verborgen in archieven. Pas in de 21e eeuw kwamen er studies en tentoonstellingen die haar uit de vergetelheid haalden.[8]

• (en) Radio-interview met de 100-jarige Alice Seeley (BBC Radio 4, "Women of Our Time", 1970)
• (en) Alice Seeley Harris's Photos Exposed the Horrors of Colonialism in the Congo (beeldmateriaal op Vice, 11 februari 2015)