30 km/h-zone

Er bestaan geen standaardvoorschriften voor het inrichten van een 30km/h-zone. Er zijn echter wel bepaalde maatregelen en richtlijnen:

• Snelheidsremmende maatregelen zoals drempels, obstakels, asverspringingen en wegversmallingen. Het wegbeeld moet zodanig zijn ingericht dat weg en omgeving niet uitnodigen tot hogere snelheden. Lange rechte stukken zonder obstakels moeten dus worden voorkomen.
• Voorrang wordt niet met verkeerstekens geregeld (bestuurders van rechts hebben voorrang).
• Het is toegestaan om auto’s aan de zijkant van de weg te parkeren met uitzondering van aangegeven parkeerverbod.
• Fietsers rijden op de rijbaan of op een gemarkeerde strook die deel uitmaakt van de rijbaan.

Verkeershandhaving in verblijfsgebieden heeft een lage prioriteit waardoor verkeersregels wat betreft snelheid al snel niet nageleefd worden. Snelheidsbeperkende maatregelen zijn echter meestal niet geliefd bij de weggebruiker. Daarom is het beter om bij de aanleg van een woonwijk al rekening te houden met de 30 km/h-zone door de erftoegangswegen zodanig in te richten dat er niet snel kan worden gereden. Dit kan door bijvoorbeeld relatief veel bochten in het wegontwerp toe te passen. Hierdoor wordt de weggebruiker gedwongen zijn snelheid te matigen zonder gehinderd te worden door allerlei obstakels.

Binnen de bebouwde kom rijden allerlei langzame en snelle voertuigen, die door hun verschillende snelheden onveilige verkeerssituaties (waaronder dodelijke ongevallen) veroorzaken. Met de invoering van een 30km-zone wordt geprobeerd de veiligheid te vergroten:

• Het snelheidsverschil tussen langzaam en snel verkeer neemt af.
• Auto's die 30 km/h rijden hebben een kortere remweg dan auto's die 50 km/h rijden.

Als men 30 km/h rijdt is de kans op overlijden bij een botsing tussen de 5-10%, bij 50 km/h bedraagt het ongeveer 50%.

De kans op een ongeval met dodelijke afloop neemt exponentieel toe met de snelheid. Een zwakke weggebruiker, zoals een voetganger of een fietser, heeft bij een ongeval met een auto die 30 km/h rijdt een aanzienlijk grotere overlevingskans dan wanneer deze auto 50 km/h rijdt. Uit onderzoek blijkt dat als de snelheid van een 50 km/h-weg wordt teruggebracht naar 30 km/h het aantal letselongevallen met 25% daalt.[1]

Naast een verbeterde verkeersveiligheid heeft het aanbrengen van 30 km/h-zones nog een aantal voordelen:

• Sluiproutes door woonwijken worden onaantrekkelijker door verkeersremmende maatregelen. De belevingswaarde (kwaliteit) van de omgeving verbetert. Dit komt door onder andere minder geluidsoverlast door auto's.
• Een 30 km/h-zone heeft ook effect op de keuze van het vervoermiddel. Fietsen wordt bijvoorbeeld aantrekkelijker.
• Een 30km-zone is milieuvriendelijker doordat auto's er dankzij hun lagere snelheid minder fijnstof uitstoten.
• Hoe hoger de snelheid van een voertuig, hoe meer lawaai het produceert met zijn motor, door de rijwind en door het contactgeluid van de banden op het wegdek. Een lagere snelheid gaat logischerwijs gepaard met minder geluidsoverlast.

De inrichting van een 30 km/h-zone zal de doorstroming van het gemotoriseerd wegverkeer in een gebied wellicht negatief beïnvloeden. Men moet immers langzamer rijden en wordt in sommige gebieden, afhankelijk van de uitvoering van de 30 km/h-zone, geconfronteerd met allerlei obstakels. Hierdoor kan het gebied slechter bereikbaar worden. Bij de keuze voor inrichting van een 30 km/h-zone moet men zich dan ook goed realiseren wie van de weg gebruikmaakt. Een eventuele (wijk)winkel moet bijvoorbeeld wel nog gewoon bevoorraad kunnen worden. Ook voor de hulpdiensten moet het gebied goed toegankelijk blijven zodat zij binnen de gestelde aanrijtijd op hun bestemming geraken.

In het kader van het programma duurzaam veilig werkt de Nederlandse overheid sinds 1997 aan een forse uitbreiding van het aantal 30km-zones. In principe zouden alle erftoegangswegen binnen de bebouwde kom deel moeten gaan uitmaken van een 30km-zone.

In Nederland vielen ondanks de maatregelen in 2015 40 verkeersdoden in de 30 km-zone. Een oorzaak is dat in bepaalde 30 km zones te hard kan worden gereden wegens het ontbreken van zelfhandhavende maatregelen. Dit heeft tot gevolg dat er binnen 30km-gebieden niet wordt gehandhaafd, omdat de kans op veroordeling van een te hard rijdende automobilist bijzonder klein is, juist omdat de wegen in 30km-gebieden veelal niet als zodanig zijn ingericht. Gemeenten stellen de zones soms in om niet te hoeven voldoen aan de wet Geluidhinder.[2] In incidentele gevallen richt een gemeente een klein deel van een doorgaande weg (Gebiedsontsluitingsweg) in als een 30 km-weg (met ook de maximumsnelheid van 30 km/h) met als doel om de gemiddelde snelheid van gemotoriseerd verkeer te verlagen.

Zie de categorie Zone 30 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.