1790-1799

De jaren 1790-1799 (van de christelijke jaartelling) zijn een decennium in de 18e eeuw.

Belangrijke gebeurtenissen

Portret van Robespierre

Franse Revolutie

Franse revolutieoorlogen

Oostenrijkse Nederlanden

  • 1790 : Verenigde Nederlandse Staten. De Oostenrijkse Nederlanden verklaren zichzelf op 11 januari onafhankelijk van de Habsburgse monarchie, maar de staat blijft maar tot december bestaan.
  • 1790 : Keizer Jozef II sterft. Zijn broer en opvolger Leopold slaagt erin het Oostenrijks bewind nog gedurende enkele jaren in naam te herstellen, al moet hij daarvoor toegeven op alle eisen die door de Nederlandse afgevaardigden al veel vroeger waren geformuleerd.
  • 1791 : Albert Casimir van Saksen-Teschen keert als landvoogd terug.
  • 1792 : Keizer Leopold II sterft; hij wordt opgevolgd door zijn zoon keizer Frans II.
  • 1793 : Slag bij Neerwinden. De Oostenrijkers heroveren de Zuidelijke Nederlanden.
  • 1794 : Slag bij Fleurus. De Oostenrijkers worden definitief uit het land verdreven en wordt het grondgebied door de Fransen ingepalmd. Dit markeert het begin van de Franse tijd in België.
  • 1795 : Verenigde Departementen bestaat uit negen arrondissement van de voormalige Zuidelijke Nederlanden. Tot de oprichting van het Eerste Consulaat in 1799 betekent de bezetting voor de Zuidelijke Nederlanden een economische ramp: zo wordt de haven van Antwerpen lamgelegd en stijgt de belastingdruk aanzienlijk.
  • 1797 : De universiteit van Leuven wordt gesloten, kerken worden geplunderd, kloosterordes ontbonden en geestelijken vervolgd.
  • 1798 : Boerenkrijg. De draconische economische maatregelen, de dienstplicht, de drastische inperking van de taalvrijheid en de openlijke jacht op de Kerk, zetten vooral bij de Vlaamse boeren (de brigands) kwaad bloed en leiden tot een opstand tegen de Franse bezetter (de sansculotten), met als leuze Voor outer en heerd.

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Godsdienst

Europa

  • 1791 : Vestigingsgebied voor joden wordt ingesteld door tsarina Catharina de Grote. De instelling dient puur voor economische en nationalistische doeleinden, en Catharina probeert op deze manier de ontwikkeling van een Russische middenklasse te bevorderen. Na de Tweede Poolse Deling in 1793 wordt het vestigingsgebied van groot belang. Door de annexatie van de Poolse gebieden neemt het aantal Joden toe van een kleine groep naar een substantieel deel van de bevolking.
  • 1792 : Verdrag van Jassy maakt een einde aan de Russisch-Turkse Oorlog (1787-1792). De Krim wordt Russisch.
  • 1793-1795 : Poolse delingen. Er komt een einde aan de staten Polen en Litouwen, die worden opgedeeld tussen Rusland, Oostenrijk en Duitsland.
  • Koning Gustaaf III van Zweden wordt in maart 1792 tijdens een gemaskerd bal neergeschoten en sterft twee weken later. Als gevolg hiervan wordt het dragen van maskers tijdens feesten en optochten, zoals het eeuwenoude Carnaval van Venetië, verboden.

Noord-Amerika

Wereldhandel en kolonies

Azië

Wetenschap en technologie

  • De meter wordt in 1791 gedefinieerd door de Franse Academie van Wetenschappen als het tien miljoenste deel van de afstand van de noordpool tot de evenaar, gemeten op zeeniveau, langs de meridiaan van Parijs.
  • Met het decimale stelsel worden ook de liter en de Franse republikeinse kalender ingevoerd. Een week bestaat voortaan uit 10 dagen, décades genaamd Een dag telt tien uren van elk honderd minuten enz.
  • In 1794 wordt tussen Parijs en Rijsel de eerste optische telegraaflijn ingericht, die een systeem gebruikt van mechanische signaalelementen met beweeglijke armen. In 1795 construeert de Pruisische natuurkundige Achard een vervoerbare veldtelegraaf en test deze tussen Spandau en Berlijn. Hij stelt voor om berichten met behulp van geometrische figuren door te geven. Hij vertaalt 2375 woorden en zegswijzen in bepaalde tekens en voert deze in de duits-Franse telegraaflexicon in. Veel succes heeft hij niet, in Pruisen blijft de traditionele koerier in functie omdat deze ook s‘nachts en bij slecht weer inzetbaar is en resultaat oplevert.
  • In 1792 ontdekt William Murdoch een methode om door middel van droge distillatie van steenkool brandbaar gas te maken dat aangestoken een constante lichtbron vormt. Hij gebruikt zijn gasverlichting eerst in zijn buitenhuis in Rudruth in Cornwall.
  • De eerste sodafabriek volgens het Leblancprocedé begint in 1791 in Saint-Denis met de productie. Deze bedraagt 250 à 300 kg soda per dag. Dit product heeft een hoge zuiverheidsgraad. Door de troebelen tijdens de Franse Revolutie wordt deze fabriek echter weldra gesloten en wordt Leblancs patent nietig verklaard. Niettemin worden er spoedig veel sodafabrieken opgericht en kan Frankrijk reeds in 1812 in zijn soda-behoefte voorzien.
  • 1796 : Edward Jenner test zijn eerste pokken-vaccin.
  • 1798 : Thomas Malthus publiceert An Essay on the Principle of Population over de problematiek van de bevolkingsgroei.
  • Als industrieel spion maakt Lieven Bauwens een aantal reizen naar Groot-Brittannië en weet o.a de Mule Jenny en geschoold personeel naar het vasteland te smokkelen. Hiervoor wordt hij door de Britten ter dood veroordeeld. Met zijn gesmokkelde machines richt Bauwens twee katoenspinnerijen op, in 1799 in Passy bij Parijs en in 1800 een in Gent.

Kunst en cultuur

Belangrijke personen

Overleden



Zie de categorie 1790s van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.