Stand van de zeilen

Zie afbeelding. De hoofdregel is: hoe hoger aan de wind, des te strakker de schoten.

zeilstand bij verschillende koersen

A is aan-de-wind, B is halve wind, C is ruime wind, D is voor de wind met de fok te loevert. De zeilen staan niet allemaal even “dicht” ten opzichte van het schip. Het grootzeil staat het verst naar binnen. De fok iets verder naar buiten.

Op een voordewindse koers komt de fok in de luwte van het grootzeil terecht. Hij vangt dan geen wind meer en levert geen voortstuwing. De fok kan dan “te loevert” worden gezet: aan loef in plaats van aan lij. Daarbij is het nodig om de schoothoek met een boom uit te duwen.

Om te zien of een zeil dicht genoeg staat kijk je naar het voorlijk: de schoot moet zóver aan, dat het voorlijk net niet meer kilt.

Loef- en lijgierigheid, roerdruk

Een zeilschip hoort op elke koers licht loefgierig te zijn. Dat wil zeggen: als je de helmstok loslaat, moet het schip uit zichzelf gaan oploeven. Om deze neiging te corrigeren, moet de helmstok steeds licht naar loef worden gedrukt. Een schip dat uit zichzelf juist wil afvallen, wordt lijgierig genoemd. Ook wel: “laf op het roer”.

Als de loefgierigheid te groot is, moet je zwaar “hangen” in de helmstok om dit te corrigeren. Ook het omgekeerde is mogelijk: het schip is dan lijgierig en wil uit zichzelf afvallen. Er zijn drie belangrijke oorzaken voor lijgierigheid en overdreven loefgierigheid:

• de zeilbalans klopt niet: de schoten staan niet goed afgesteld, waardoor de voorzeilen onevenredig veel kracht leveren (lijgierig), of juist het grootzeil (loefgierig). De schoten moeten bijgetrimd worden. Bij lijgierigheid moet misschien de kluiver worden gestreken of minder ver naar voren getrokken.
• de zeilbalans klopt niet omdat bij (deels) gereefd zeil de verhouding tussen fok en grootzeiloppervalk niet klopt.
• als de loefgierigheid niet met schoten of zwaard is te verhelpen, dan er wordt teveel zeil gevoerd voor de heersende wind. Er moet gereefd worden.