Gebouwen hebben onnoemelijk veel vormen, texturen, kleuren. Het is een dankbaar onderwerp voor schilders. Zeker als we onder gebouwen ook andere door mensen gemaakte bouwsels meerekenen, zoals bruggen, muurtjes, poorten, ruïnes etc.

Rechte lijnen

Het schilderen van rechte lijnen of rechte contouren kan, als je geen vaste hand hebt, problemen opleveren. Gebruik een stuk karton dat door verf bevlekt mag worden als liniaal, of dek een deel van het werk af met papier, als je een vlak met een rechte zijde wilt vullen. Als de vorige verflaag helemaal droog is, kan je ook afplaktape gebruiken, of op maat geknipte zelfklevende folie.

Gebruik vervolgens pasteuze verf om langs de scherpe lijn te schilderen. Sterk verdunde verf zou onder het papier of afplaktape door gaan lopen. Maar maak je niet druk als je een beetje uitschiet. Het is een schilderij en het hoeft niet zo nauwkeurig te zijn als een foto; je handwerk mag zichtbaar zijn, want dat draagt bij tot de speelsheid en levendigheid van het eindresultaat. Het afplakken van delen is overigens niet aan te bevelen als je werkt in een impressionistische of andere losse stijl. In sommige van de voorbeelden hieronder is waarschijnlijk wel gebruik gemaakt van afplakken.

Perspectief

Voor het schilderen van gebouwen is het van belang om de grondbeginselen van het perspectief te begrijpen en te kunnen toepassen. Een schilderij dat een gebouw recht van voren afbeeldt, zal over het algemeen weinig interessant zijn. Beter is het om het gebouw onder een hoek te schilderen. Een uitzondering is natuurlijk een gevel met veel interessante details, zoals balkons, hekwerken, bloembakken, etc., of als je eerder een kleurstudie van het gebouw maakt.

Als je een gebouw vanaf een laag standpunt schildert, moet je niet alleen rekening houden met verdwijnpunten op de horizon, maar zal je ook een verdwijnpunt boven, hoog boven het gebouw, moeten kiezen, waar alle verticale lijnen naar toe lopen.

	Karl Heinrich Pasch 2016	Karl M. Bengtson (1878-1935) Millesgården på Lidingö, 1908	BR Stoner the Beat Museum on Broadway Street in San Francisco 2010
	Het linker schilderij toont - al dan niet bedoeld - totaal gebrek aan gebruik van het juiste perspectief. Er is wel een verdwijnpunt van de rechter muur, maar dat ligt boven de horizon in plaats van erop. De bovenste lijn van het dak zou naar hetzelfde punt moeten lopen, maar dat is ook niet het geval. Het resultaat is erg onaantrekkelijk naar de mening van de schrijfster van dit boek. Bij de aquarel in het midden is het perspectief, met drie verdwijnpunten, perfect toegepast. Het rechter schilderij drijft de spot met perspectief. Er zijn wel drie verdwijnpunten, maar er is zeer speels mee omgegaan. Alle lijnen zijn krom, en dat past wel bij het onderwerp, het Beat Museum.

Contrasten

Een gebouw zal over het algemeen veel licht-donker contrasten vertonen, omdat er scherpe schaduwen zijn onder uitstekende delen zoals daken of balkons.

	Johann Heinrich Müntz (1717-1798) of (1727-1789) Strawberry Hill, circa 1755-59	Carlo Bossoli (1815–1884) Op het Canal Grande, Venetië	Jose Larrocha Gonzalez (1850-1933) Calle San Luis
	Drie totaal verschillende schilderijen van min of meer witte gebouwen, die grote contrasten vertonen. Als de zon op het gebouw schijnt is het contrast groter dan bij bewolkt weer.

Structuren

Een schilderij van een gebouw heeft veel structuren nodig. Er is structuur in de muren, in de dakpannen en zelfs in de straattegels. Ook kan afbladderende verf veel structuur bevatten, of verweerd hout. Probeer truukjes te vinden voor het aanbrengen van details in de structuur, door bijvoorbeeld verf te spatten, een spons te gebruiken of te tamponeren met een oude droge varkensharen kwast, waarvan de haren uiteen zijn gaan staan. Suggereer dat een muur uit bakstenen bestaat door er enkele in detail te schilderen. De rest denkt men er dan gauw bij.

	Jan van Goyen (1596–1656) Boerenhuizen met landarbeiders, 1630 of 1636	Philipp Röth (1841–1921) Boerenhof, 1897	Vincentas Dmachauskas (1807–1862) Kasteel in Trakai
	Structuren van respectievelijk rieten daken, muren met afbladderend stucwerk en baksteen.

Ramen

Ramen vormen een speciale uitdaging, vanwege de spiegeling in het glas. Er zijn weinig schilderijen waarin de schilder die reflectie heeft proberen uit te beelden. Vaak zijn de ramen donker, alsof je naar binnen kijkt. Misschien iets voor jou om als onderwerp eens uit te proberen?

	Albert Benois (1852–1936) Het Vladimir paleis (1870)	Irina Azizyan Het rode huis 1988	Eugène Galien-Laloue (1854–1941) La Place du Châtelet, 1941
	In de twee schilderijen links tonen de ramen de weerspiegeling van de lucht en de wolken. Het schilderij rechts laat zien hoe het licht van binnen naar buiten komt door de ramen. Ook een forse uitdaging om dit zo mooi uit te beelden.

Surrealisme

Er zijn diverse schilders die gebouwen in een vervreemdende sfeer schilderen. Helaas is het vanwege de auteursrechten niet mogelijk om voorbeelden te laten zien. Voor inspiratie kan je op het internet zoeken naar werk van Magritte. Moderne schilders in deze categorie zijn Bas Verkade en Gerard Huysman.