Les 2:
Deze tweede les bekijken we het zelfstandig naamwoord in het Portugees.
Geslacht
Elk Portugees zelfstandig naamwoord heeft een geslacht: mannelijk en/of vrouwelijk, er is dus geen derde geslacht (onzijdig) zoals bijv. in het Nederlands. Hoezo en/of, zult u zich misschien afvragen. Dit zit zo: in het Portugees kan het zelfstandig naamwoord twee geslachten hebben, en kan een ander geslacht een heel andere betekenis aan het woord geven. Een zelfstandig naamwoord kan bijvoorbeeld de vorm tio (oom) en tia (tante) hebben, of professor (leraar) en professora (lerares). Vaak echter, hebben de zelfstandig naamwoorden maar in één vorm een betekenis. De bijbehorende lidwoorden en bijvoeglijke naamwoorden moeten overeenkomen in aantal (enkelvoud/meervoud) en in geslacht.
- Mannelijk: het zelfstandig naamwoord is mannelijk als:
- het naar een mannelijk persoon verwijst (voorbeeld: homem).
- het woord eindigt op -o, uitgezonderd woorden op -ão.
- Vrouwelijk: het zelfstandig naamwoord is vrouwelijk als:
- het naar een vrouwelijk persoon verwijst (voorbeeld: mulher).
- het woord eindigt op -a (uitgezonderd o sofá, o dia, o mapa en Griekse woorden op -ma).
- het woord eindigt op -gem, -dade, -ção.
Lidwoord
Zoals gezegd moet ook het lidwoord passen bij (congrueren) het geslacht van het zelfstandig naamwoord.
Voor het bepaald lidwoord (de, het) is het als volgt:
| Het bepaald lidwoord | ||
|---|---|---|
| Enkelvoud | Meervoud | |
| Mannelijk | o | os |
| Vrouwelijk | a | as |
Ook het onbepaald lidwoord (een) wordt gecongrueerd:
| Het onbepaald lidwoord | ||
|---|---|---|
| Enkelvoud | Meervoud | |
| Mannelijk | um | uns |
| Vrouwelijk | uma | umas |
Meervoud
Om het meervoud te vormen in het Portugees kijk je vooral naar de laatste letter(s) van het woord. Over het algemeen is de regel voor het meervoud: +s. Maar deze regel gaat niet altijd op, zie de volgende tabel voor een overzichtelijke weergave van de meervoudsvormen.
| Het meervoud | ||||
|---|---|---|---|---|
| Enkelvoud | Meervoud | Regel | Opmerking | |
| -o | primo | primos | +s | - |
| -e | lente | lentes | +s | - |
| -a | cebola | cebolas | +s | - |
| -l | farol | farois | l → is | Wanneer het woord op -l eindigt wordt de -l vervangen door -is. |
| -m | jardim | jardins | m → ns | - |
| -r | motor | motores | +es | - |
| -z | feliz | felizes | +es | - |
| -ão | mão | mãos | ão → ãos/ões/ães | Afhankelijk van het woord, wordt later besproken. |
Ook het bijvoeglijk naamwoord moet met het zelfstandig naamwoord congrueren. Het heeft hiervoor de volgende uitgangen:
| Het bijvoegelijk naamwoord | ||
|---|---|---|
| Enkelvoud | Meervoud | |
| Mannelijk | -o | -os |
| Vrouwelijk | -a | -as |
Een voorbeeldrijtje:
O urso novo - De nieuwe beer (mannelijk, enkelvoud).
A ursa nova - De nieuwe berin (vrouwelijk, enkelvoud).
Os ursos novos - De nieuwe beren (mannelijk, meervoud).
As ursas novas - De nieuwe berinnen (vrouwelijk, meervoud).