< Nieuwgrieks < Syntax
Inleiding
- Een enkelvoudige zin is opgebouwd uit een gezegde, eventueel een onderwerp, eventueel een lijdend voorwerp, eventueel een meewerkend voorwerp en eventueel een of meer bijvoeglijke of bijwoordelijke bepalingen.
- De volgorde van deze zinsdelen is niet geheel vrij.
onderwerp
- Het onderwerp van de zin staat in de 1e naamval.
gezegde
- Het gezegde bestaat uit een of meerdere werkwoorden (met het eventueel erbij behorende partikel) en eventueel een naamwoordelijk deel van het gezegde. Beide stemmen in geslacht en aantal overeen met het onderwerp.
lijdend voorwerp
- Het lijdend voorwerp staat in de 4e naamval.
- Het lijdend voorwerp wordt in het Grieks το (άμεσο) αντικείμενο genoemd.
meewerkend voorwerp
- Het meewerkend voorwerp staat in de 2e naamval of wordt omschreven met σε + 4e naamval.
- Het meewerkend voorwerp wordt in het Grieks το έμμεσο αντικείμενο genoemd.
bijvoeglijke bepaling
- Een bijvoeglijke bepaling staat in de 2e naamval.
bijwoordelijke bepaling
- Een bijwoordelijke bepaling bestaat uit een bijwoord, uit een voorzetsel gevolgd door een 4e (soms 2e) naamval of uit een tijdsbepaling in de 4e naamval.
Syntax van de enkelvoudige Griekse zin
- De eenvoudigste zin die men zich kan voorstellen, bestaat uit niet meer dan een werkwoord of een uitroep.
| έλα | kom hier |
| καλημέρα | goedendag |
- Onder een enkelvoudige zin verstaan we een zin die geen bijzinnen bevat.
- Over het algemeen zal een dergelijke zin één of meer zinsdelen bevatten (onderwerp, gezegde en dergelijke). Deze zinsdelen zijn opgebouwd uit woordsoorten. De inhoud en de samenhang van de zinsdelen bepaalt de vervoeging van het werkwoord, de verbuiging van de overige verbuigbare woordsoorten, zoals voornaamwoorden en bijwoordelijke bepalingen) en de volgorde van de zinsdelen.
- Elke zin kan vanuit vier onafhankelijke gezichtspunten worden ingedeeld.
- De belangrijkste indeling is die naar structuur (onderwerp, gezegde etc).
De overige drie gezichtspunten die het Grieks onderscheidt, zijn:
naar inhoud
- 1. mededelende zin
| αύριο φεύγουμε για ταξίδι | morgen gaan we op reis |
| δεν θα πάμε στην Κρήτη | we gaan niet naar Kreta |
| οι φωτογραφίες σου ήταν πολύ ωραίες | jouw foto’s waren heel erg mooi |
- 2. bevelende zin
| έλα τότε μαζί μας | kom dan met ons mee |
| πάρε και τη φωτογραφική μηχανή σου | neem ook je fototoestel mee |
- Nb Er zijn meerdere manieren om vorm te geven aan de gebiedende wijs.
- Nb De ontkenning bij de gebiedende wijs is μην in plaats van δε.
- 3. uitroepende zin
| αυτό είναι υπέροχο! | dat is fantastisch! |
- 4. vragende zin
| πού θα πάτε; | waar gaan jullie heen? |
| θα πάτε και στην Κνωσό; | gaan jullie ook naar Knossos? |
naar hoedanigheid
- bevestigend
| έλα τότε μαζί μας | kom dan met ons mee |
- ontkennend
| δεν θα πάμε στην Κρήτη | we gaan niet naar Kreta |
- In sommige gevallen is de ontkenning μην: bij gebruik van een gebiedende wijs en na sommige voegwoorden in een bijzin.
naar de relatie met andere zinnen
De Griekse indeling van zinnen naar hoedanigheid ligt niet geheel in lijn met de indeling die over het algemeen in het Nederlands wordt gehanteerd. Op zich leidt dit niet tot problemen. Dit is echter wel de reden dat hier nog aandacht wordt geschonken aan de Griekse interpretatie van de begrippen 'onafhankelijke zin', nevenschikking en hoofd- en bijzin.
- 1. onafhankelijke zin
| ήρθαμε χτες το βράδυ | we kwamen gisteravond |
| ήρθαμε χτες το βράδυ και φεύγουμε αύριο το πρωί | we kwamen gisteravond en gaan morgenochtend weg |
| προσπάθησε πολύ, αλλά δεν κατάλαβα τίποτα | hij deed erg zijn best, maar ik begreep er niets van |
| δεν πήγέ στο σχολείο, γιατί ήταν άρρωστος | hij ging niet naar school, omdat hij ziek was |
| όταν ζούσε ο πατέρας, περνούσαμε καλά | toen vader (nog) leefde, ging het ons veel beter |
| πρόβαλε ενας άντρας, που φορούσε σκούφο | er verscheen een man die een muts droeg |
This article is issued from
Wikibooks.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.