Een adjectief komt in getal, geslacht en vorm overeen met het substantief waar het bijhoort. Indien het als gezegde gebruikt wordt dan komt het in getal en geslacht overeen met het onderwerp (de naamval is in dat geval natuurlijk altijd de nominatief):

Ο άντρας είναι τίμιος.   "De man is eerlijk."

Η γυναίκα είναι τίμια.   "De vrouw is eerlijk."

Το παιδί είναι τίμιο.   "Het kind is eerlijk."

De uitgangen van de adjectieven zijn afhankelijk van de naamval waarin ze staan en de diverse verbuigingen verschillen per geslacht.

Bij de verbuiging van adjectieven kunnen we 10 groepen onderscheiden. Enkel de eerste 3 groepen komen frequent voor, de overige groepen bevatten niet echt veel adjectieven.

In tegenstelling tot de substantieven verspringt het accent niet, het blijft dus steeds op dezelfde lettergreep (uitgezonderd enkele weinig voorkomende adjectieven met Oudgriekse verbuiging).

Als adjectieven echter als substantief gebruikt worden dan verspringen de accenten wel, bekijk bvb. het adjectief πλούσιος "rijk":

Βλέπω δυο πλούσιους ανθρώπους.   "Ik zie twee rijke mensen."

Βλέπω δυο πλουσίους.   "Ik zie twee rijken."

Opmerkingen:

• de vocatief wordt enkel vermeld bij de mannelijke verbuiging in het enkelvoud omdat deze in alle andere gevallen gelijk is aan de nominatief.
• de trappen van vergelijking worden op een afzonderlijke pagina besproken.

groep 1. Adjectieven op -ος, -η, -ο

We gebruiken καλός "goed".

Opmerking:

• soms krijgen deze adjectieven in de accusatief enkelvoud (mannelijk en vrouwelijk) een eind-ν volgens de regels die ook voor lidwoorden gelden. Meer hierover op de pagina over fonologie. Deze uitgang is echter vrij zeldzaam.

groep 2. Adjectieven op -ος, -α, -ο

We gebruiken ωραίος "mooi".

De adjectieven uit deze groep kan je herkennen aan volgende tips:

• met een stam (dit is de basisvorm zonder -ος) die op een geaccentueerde klinker eindigt, bvb. κρύ-ος "koud", νέ-ος "jong, nieuw", ωραί-ος "mooi".
• met een stam op een iota ι die als "j" uitgesproken wordt (zie Fonologie), bvb. όρθι-ος "rechtopstaand", πάλι-ος "oud", πλούσι-ος "rijk".
• de adjectieven eindigend op -ούχος, -φόρος, -ούργος.
• de adjectieven uit volgende lijst: άκρος "extreem",   γκρίζος "grijs",   θρήσκος "devoot",   μοντέρνος "modern",   παρθένος "maagdelijk",   σβέλτος "lenig",   σκούρος "donker",   στείρος "dor",   στέρφος "onvruchtbaar",   συμφεροντολόγος "egocentrisch".

groep 3. Adjectieven op -ός, -ιά, -ό

We gebruiken γλυκός "zoet".

De adjectieven uit deze groep kan je herkennen omdat de nominatief mannelijk enkelvoud eindigt op -κος, -κός, -χός, -θός.

groep 4. Adjectieven op -ύς, -ιά, -ύ

We gebruiken βαθύς "diep".

Opmerking:

• Voor de genitief enkelvoud mannelijk en onzijdig worden ook regelmatig de vormen βαθύ gevonden.
• Volgende adjectieven volgen ook een Oudgriekse verbuiging. Ze komen in dat geval meestal in een technische context of in vaststaande uitdrukkingen voor: αμβλύς "stomp",   βαρύς "zwaar",   βραχύς "kort",   δριμύς "wrang",   ευθύς "rechtstreeks",   ευρύς "wijdopen",   θρασύς "driest",   οξύς "scherp",   ταχύς "snel",   τραχύς "ruw":

	Mannelijk	Vrouwelijk	Onzijdig
Nom. Enk.	οξύς	οξεία	οξύ
Gen. Enk.	οξέως	οξείας	οξέως
Acc. Enk.	οξύ	οξεία	οξύ
Voc. Enk.	οξύ
Nom. Mv.	οξείς	οξείς	οξέα
Gen. Mv.	οξέων	οξέων	οξέων
Acc. Mv.	οξείς	οξείς	οξέα

groep 5. Adjectieven op -ής, -ιά, -ί

We gebruiken σταχτής "grauw".

groep 6. Adjectieven op -ης, -α, -ικο

We gebruiken ζηλιάρης "jaloers".

Opmerking:

• De genitief vrouwelijk meervoud bestaat niet.
• Deze groep omvat alle adjectieven op -άρης en -ούλης.
• Verder ook de adjectieven die een bepaalde lichaamseigenschap uitdrukken (in het Nederlands geven we dit meestal weer door een constructie met het voorzetsel "met"):

κοντολαίμης "met een korte nek",   μαυρομάτης "met zwarte ogen", ...

• Tenslotte bevat deze groep ook volgende adjectieven: κατσούφης "ontevreden",   κουτσομπόλης "roddelachtig",   μπατίρης "bankroet",   τεμπέλης "lui",   τσαχπίνης "liederlijk",   τσιγκούνις "gierig".

groep 7. Adjectieven op -άς, -ού, -άδικο

We gebruiken λογάς "babbelziek".

groep 8. Adjectieven op -ης, -ης, -ες

We gebruiken σαφής "helder".

Opmerkingen:

• De vocatief is zeer zeldzaam.
• De adjectieven op -ώδης zijn de enige die een accentverschuiving hebben in de genitief meervoud:

ιδεώδης "denkbeeldig"  →  ιδεωδών

• Bij volgende adjectieven verschuift het accent in de nominatief en de accusatief onzijdig enkelvoud naar de derde laatste lettergreep: αυθάδης "brutaal",   αυτάρκης "zelfgenoegzaam",   επιμήκης "langwerpig",   κακοήθης "immoreel",   κλινήρις "bedlegerig",   συνήθης "gewoonlijk".

groep 9. Adjectieven op -ων, -ουσα, -ον

We gebruiken μέλλων "toekomstig".

Deze groep bevat voornamelijk adjectieven die uit het Oudgrieks overgenomen zijn. In deze groep hebben we een accentverschuiving in de genitief meervoud: in het mannelijk en het onzijdig staat het accent op de voorlaatste lettergreep, in het vrouwelijk op de laatste.

groep 10. Adjectieven op -ων, -ων, -ον

We gebruiken μείζων "meerderjarig".

Opmerkingen:

• De onzijdige vormen zijn zeer zeldzaam.
• Tot deze groep behoren verder volgende adjectieven: γενναιόρφων "genereus",   δεισιδαίμων "bijgelovig",   εθνικόρφων "nationalistisch",   ειδήμων "expert",   εμπειρογνώμων "specialist",   ευγνώμων "dankbaar",   μετριόφρων "bescheiden",   νοήμων "intelligent" en ελάσσων "minderjarig".

Het onregelmatige adjectief πολύς "veel"

Opmerkingen:

• De genitief enkelvoud mannelijk en onzijdig bestaat niet.
• De vocatief bestaat niet.

Onverbogen adjectieven

Het Grieks kent ook een aantal adjectieven van vreemde oorsprong die in alle naamvallen en geslachten dezelfde vorm behouden.

Enkele voorbeelden: γκρι "grijs",   λουξ "de luxe",   μπεζ "beige".

>> Nieuwgrieks >> Adjectieven