< Basiskennis chemie < Naamgeving
Basiskennis chemie
Chemisch Rekenen

Hydraten

Een groot aantal zouten bestaat als vaste stof alleen uit de positieve en negatieve ionen zoals die in de voorgaande voorbeelden voorkwamen. Een aantal zouten vormt echter een vaste stof, waarin ook een of meer watermoleculen een plaats hebben gekregen. Een dergelijk zout wordt een hydraat genoemd. Het water dat in deze vaste stoffen ligt opgeslagen wordt aangeduid, met de naam: kristalwater. In de formule van het zout wordt dit aangegeven door na de formule van het zout een punt te zetten, gevolgd door het aantal watermoleculen in Arabische cijfers en het symbool voor water:

Wordt de naam uitgeschreven, dan volgt na de naam van het zout het Griekse telwoord (BINAS, Tabel 66C.[1]) voor het aantal watermoleculen per zouteenheid. De naam wordt afgesloten met de term "hydraat".

De aanwezigheid van watermoleculen in een kristal heeft vaak grote gevolgen voor het uiterlijk van de stof. Watervrij koper(II)sulfaat is een harde, witte kristallijne stof.

  • Koper(II)sulfaatpentahydraat is een helder blauw gekleurde stof. Omdat de de gehydrateerde vorm de vorm is waarin kopersulfaat in de handel gebracht wordt, wordt bij de vorm zonder kristalwater vaak "watervrij" of "anhydraat" vermeld.
  • Natriumcarbonaat, wordt tstandaard in de handel gebracht in de vorm van het decahydraat en onder de naam "soda" verkocht. Watervrij natriumcarbonaat is een helder wit, fijn poeder. Het natriumcarbonaatdecahydraat vormt glasachtige kristallen, die bijna al in hun eigen kristalwater oplossen.
Hydraat
Kristalwater
Watervrij
Anhydraat
Watervrij koper(II)sulfaat (wit) waar water op gedruppeld wordt vormt het pentahydraat (blauw).

IJzer(II)sulfaathydraten

De verbinding tussen ijzer(II) en sulfaat kan verschillende hydraten vormen. Welk hydraat gevormd wordt is sterk afhankelijk van de de hoeveelheid beschikbaar water (luchtvochtigheid) en de temperatuur tijdens de vorming. r zijn hydraten bekend met 1, 4, 5, 6 en 7 moleculen kristalwater. De naam van al deze verbindingen is ijzer(II)sulfaat, maar we allemaal met een andere toevoeging voor het aantal watermoleculen. In de mineralogie hebben een aantal van deze verbindingen ook een eigen naam:

Aantal watermoleculenFormuleChemische NaamMineralogische naam
1IJzer(II)sulfaatmonohydraatSzomolnokiet[2]
4IJzer(II)sulfaattetrahydraatRozeniet[3]
5IJzer(II)sulfaatpentahydraatSiderotiel[4]
6IJzer(II)sulfaathexahydraatRelatief zeldzame vorm, heeft geen eigen naam in de mineralogie
7IJzer(II)sulfaatheptahydraatMelanteriet[5]

Het Griekse telwoord voor 7 is "hepta" (Tabel 66C, BINAS).[6]. De naam van de verbinding met 7 moleculen kristalwater wordt dus: ijzer(II)sulfaatheptahydraat.

Net als bij koper(II)sulfaat is er een groot verschil in uiterlijk tussen de watervrij vorm en de vorm met 7 moleculen kristalwater.

IJzer(II)sulfaatheptahydraat.
Watervrij IJzer(II)sulfaat
IJzer(II)sulfaatheptahydraat

In onderstaande tabel zijn alle Griekse telwoorden tot 12 vermeld. Als er ook een hydraat bekend is met dat aantal watermoleculen, staat dat onder "Voorbeeld" en "Formule" vermeld.

Aantal watermoleculentelwoordVoorbeeldFormule
1/2[7]hemiCalciumsulfaathemihydraat
1mono
2diOxaalzuurdihyfraat[8]
3tri
4tetraIJzer(II)sulfaattetrahydraat
5pentaKopersulfaatpentahydraat
6hexaAmmoniumijzer(II)sulfaathexahydraat
7heptaIJzer(II)sulfaatheptahydraat
8octa
9nona
10decaNatriumcarbonaatdecahydraat
11undeca
12dodecaNatriumfosfaatdodecahydraat
Griekse telwoorden
  1. BINAS 5e druk tabel 66C, BINAS, Informatieboek voor natuurwetenschappen en wiskunde vijfde druk, BINAS-commissie van de NVON, Noordhof Uitgevers
  2. Szomolnokiet, geraadpleegd op 10 december 2019.
  3. Rozeniet, geraadpleegd op 10 december 2019.
  4. Siderotiel, geraadpleegd op 10 december 2019.
  5. Melanteriet, geraadpleegd op 10 december 2019.
  6. BINAS 5e druk tabel 66C, BINAS, Informatieboek voor natuurwetenschappen en wiskunde vijfde druk, BINAS-commissie van de NVON, Noordhof Uitgevers
  7. Een half watermolecuul kan niet. Het betekent dat er per twee calcium- en twee sulfaat-ionen één molecuul water aanwezig is.
  8. Ox is geen standaard chemisch symbool. Het wordt in de analytische chemie vaak gebruikt voor het oxalaat-ion:
This article is issued from Wikibooks. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.